Dz.U. 2024 poz. 169

DZIENNIK USTAW
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, dnia 9 lutego 2024 r. Poz. 169

RO ZPORZĄDZENIE
MINISTRA RODZINY, PR ACY I POLITYKI SPOŁE CZNEJ1) z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży
Na podstawie art. 47 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, 1693, 1938 i 2760) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa:

standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;
tryb kierowania i przyjmowania do domów, o których mowa w pkt 1. § 2. 1. Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zwany dalej „domem”, zapewnia całodobowy, okresowy pobyt:
matkom z małoletnimi dziećmi,
kobietom w ciąży,
ojcom z małoletnimi dziećmi,
innym osobom sprawującym opiekę prawną nad małoletnimi dziećmi
– zwanym dalej „mieszkańcami”.

Dom zapewnia odpowiednie do potrzeb mieszkańców wsparcie specjalistyczne mające na celu przezwyciężenie
sytuacji kryzy sowej, która była przyczyną skierowania do domu.
§ 3. 1. Standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez dom obejmuje:

w zakresie interwencyjnym:
a) zapewnienie mieszkańcom i ich małoletnim dzieciom schronienia,
b) zapewnienie bezpieczeństwa oraz ochrony w związku z problemem przemocy domowej,
c) udzielenie, w razie potrzeby, natychmiastowej pomocy psychologicznej lub wsparcia emocjonalnego przez pracow- nika domu;
w zakresie terapeutyczno -wspomagającym:
a) dokonanie diagnozy sytuacji mieszkańca,
b) udzielenie wsparcia terapeutycznego,
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegół owego zakresu działania Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. poz. 2715).

Dziennik Ustaw – 2 – Poz. 169

c) udzielenie wsparcia w formie specjalistycznego poradnictwa, w szczególności psychologicznego, prawnego lub socjalnego,
d) udzielenie wsparcia mającego na celu rozwój umiejętności psychospołecz nych,
e) przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego wypełniania ról rodzicielskich oraz zapobieganie bezradności w sprawach opiekuńczo -wychowawczych, w szczególności przez udzielanie konsultacji wychowawczych,
f) pomoc w zdobywaniu umiejętności prawid łowego prowadzenia gospodarstwa domowego,
g) doradztwo zawodowe, w tym w ramach współpracy z instytucjami rynku pracy,
h) pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,
i) udzielenie wsparcia w uzyskaniu dostępu do lokalu mieszkalnego lub innego stałego miejsca sch ronienia po opusz- czeniu domu;
3) w zakresie potrzeb bytowych:
a) zapewnienie mieszkańcom całodobowego, okresowego pobytu:
– w odrębnych pokojach dla mieszkańców z małoletnimi dziećmi, w razie potrzeby z miejscami do nauki dla dzieci,
– w uzasadnionych przy padkach w jednym pokoju może przebywać dwoje mieszkańców z małoletnimi dziećmi, nie więcej jednak niż pięć osób, pod warunkiem uzyskania zgody tych mieszkańców,
– dla kobiet w ciąży – maksymalnie dla trzech kobiet w jednym pokoju,
b) zapewnienie wspólnego pomieszczenia do pobytu dziennego z miejscem do zabawy dla dzieci,
c) zapewnienie ogólnodostępnych łazienek, wyposażonych w sposób umożliwiający sprawne z nich korzystanie przez mieszkańców, w tym dzieci, proporcjonalnie do liczby mieszkańców – jedna łazie nka przypada na nie więcej niż pięć osób,
d) zapewnienie co najmniej jednej ogólnodostępnej kuchni lub aneksu kuchennego z miejscami do przygotowywania posiłków, przy czym liczba miejsc do przygotowywania posiłków, jaką dysponuje dom, powinna być proporcjo- nalna do liczby mieszkańców, w tym dzieci – jedno miejsce do przygotowywania posiłków na nie więcej niż dzie- sięć osób wyposażone co najmniej w: kuchenkę, zlewozmywak, lodówkę, meble kuchenne oraz sprzęt i naczynia do przygotowywania i spożywania posiłków,
e) zapewnienie miejsc, dostosowanych także do potrzeb dzieci, w kuchni, aneksie kuchennym lub osobnym pomiesz- czeniu przeznaczonych do spożywania posiłków – jedno miejsce przypada na nie więcej niż osiem osób,
f) zapewnienie co najmniej jednego pomieszczeni a do prania i suszenia,
g) zapewnienie, o ile pozwalają na to możliwości lokalowe, pomieszczenia do przechowywania wózków dziecięcych,
h) zapewnienie pomieszczenia do pracy indywidualnej z mieszkańcami.
2. W domu są świadczone usługi, odpowiednio do potrze b, przez osoby posiadające następujące kwalifikacje zawodowe:

psychologa;
pedagoga;
terapeuty;
prawnika;
pracownika socjalnego.

W domu świadczyć mogą usługi osoby posiadające inne niż wymienione w ust. 2 kwalifikacje zawodowe, w zakresie
niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania domu.
Dom zapewnia środki higieny osobistej i środki czystości w sytuacji, gdy nie ma możliwości ich samodzielnego zakupu przez mieszkańca.
Funkcjonowanie domu określa regulamin organizacyjny opracowany przez osobę kierującą domem i uchwalony przez zarząd powiatu, a w przypadku domów prowadzonych na zlecenie na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej – zatwierdzony przez organ prowadzący dom.
Standard podstawowych usług świadczo nych przez dom zapewnia:

podmiotowe traktowanie i partnerstwo we wzajemnych relacjach między mieszkańcami i personelem;
tworzenie godnych warunków bytowych;

Dziennik Ustaw – 3 – Poz. 169

uwzględnianie indywidualnych potrzeb mieszkańców;
stwarzanie warunków do rozwoju osobis tego;
poszanowanie sfery prywatności mieszkańców.
§ 4. 1. Pomoc w ramach usług w zakresie terapeutyczno -wspomagającym świadczonych przez dom odbywa się na podstawie indywidualnego planu wsparcia, zwanego dalej „planem”, opracowanego niezwłocznie po prz yjęciu do domu przez wyznaczonego przez osobę kierującą domem pracownika domu w uzgodnieniu z mieszkańcem, a następnie realizo- wanego przy współpracy i zaangażowaniu mieszkańca.

Plan określa wyznaczone w porozumieniu z mieszkańcem cele, które ma osiągnąć dla przezwyciężenia trudnej
sytuacji życiowej, oraz działania podejmowane dla osiągnięcia tych celów, opracowane na podstawie dokonanej diagnozy sytuacji mieszkańca.
W ramach opracowywania i realizacji planu przetwarzane są dane dotyczące sytuacji mie szkańca, w sposób zapew- niający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych, w zakresie niezbędnym do wsparcia udzielanego przez dom, w szczególności dotyczące sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej.
Realizacja planu jest na bieżąco monitorowana, a poszczególne działania są dokumentowane i stanowią podstawę do ewentualnej weryfikacji celów i działań w nim ujętych.
Koordynowanie realizacji działań ujętych w planie oraz monitorowanie jego realizacji jest realizowane przez asy- stenta i ndywidualnego planu wsparcia, wyznaczonego przez kierownika domu, i jest realizowane w porozumieniu z miesz- kańcem.
W ramach planu dom współpracuje z ośrodkiem pomocy społecznej, znajdującym się na terenie gminy miejsca za- mieszkania mieszkańca lub gminy, na terenie której mieszkaniec deklaruje chęć zamieszkania po opuszczeniu domu.
W ramach współpracy, o której mowa w ust. 6, jest możliwa wymiana informacji dotyczących mieszkańca domu, w zakresie niezbędnym do udzielenia przez ośrodek pomocy społecznej wsparcia po opuszczeniu domu, w szczególności w uzyskaniu dostępu do lokalu mieszkalnego lub innego stałego miejsca schronienia po opuszczeniu domu.
§ 5. 1. Skierowanie do domu następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Decyzję administracyjną o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Pobyt w domu, ze względu na jego tymczasowy charakter, nie zmienia właściwości gminy w zakresie udzielania mieszkańcowi domu świadczeń z pomocy społecznej.
Osoba ubiegająca si ę o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania, a w przypadku osób bezdomnych – w ośrodku właściwym ze względu na gminę miejsca pobytu.
Podstawę do wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu stanowi:

wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu;
rodzinny wywiad środowiskowy;
zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu w odniesieniu do wszystkich osób kierowanyc h do domu, a w odniesieniu do kobiety w ciąży także dokument potwierdzający ciążę;
skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;
orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada;
opinia ośrodka, w którym złożono wniosek o skierowanie do domu, zawierająca uzasadnienie pobytu w domu.

Ośrodek, o którym mowa w ust. 4, kompletuje dokumenty, o których mowa w ust. 5, w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku i przekazuje je za pośrednictwem operatora poczto wego w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy z dnia 23 listo- pada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640) lub drogą elektroniczną, za pośrednictwem elektronicznej plat- formy usług administracji publicznej w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2023 r. poz. 57, 1123, 1234 i 1703) lub w trybie ustawy z dnia 18 listo- pada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285, 1860 i 2699), do starosty najbliższego powiatu prowa- dzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, który wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu do domu.
W przypadku osób bezdomnych ubiegających się o skierowanie do domu, ośrodek właściwy ze względu na miejsce pobyt u tej osoby, przekazując dokumentację, o której mowa w ust. 5, do starosty powiatu, o którym mowa w ust. 6, infor- muje gminę właściwą ze względu na ostatnie miejsce zameldowania osoby ubiegającej się o skierowanie o toczącym się postępowaniu w sprawie skier owania do domu.

Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 169

W przypadku braku miejsca w domu w powiecie, o którym mowa w ust. 6, ośrodek, o którym mowa w ust. 4, w po- rozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.
W sytuacji zagrożenia bezpie czeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka przyjmuje się te osoby bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu, na wniosek tej osoby lub ośrodka, o którym mowa w ust. 4, niezwłocznie powiadamiając o tym s tarostę powiatu prowadzącego dom lub zalecającego prowa- dzenie domu.
Ośrodek, o którym mowa w ust. 4, w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez wydania decyzji administra- cyjnej o skierowaniu do domu przesyła staroście powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu doku- menty, o których mowa w ust. 5, który niezwłocznie wydaje taką decyzję, bądź decyzję administracyjną o odmowie skiero- wania do domu, w uzasadnieniu wskazując możliwości zapewnienia pomocy w innej formie w zależności od sytu acji i potrzeb tej osoby.
Osoba posiadająca decyzję administracyjną o skierowaniu do domu lub osoba, o której mowa w ust. 9, jest przyj- mowana do domu niezwłocznie przez osobę wyznaczoną przez kierownika domu, zwaną dalej „osobą przyjmującą”.
Osoba przyjmująca przeprowadza rozmowę, w której ustala aktualną sytuację osoby skierowanej do domu oraz przekazuje informacje na temat:

zakresu usług świadczonych przez dom;
okresu pobytu w domu, który kończy się z dniem wskazanym w decyzji administracyjn ej o skierowaniu do domu lub z dniem ustania przyczyn uzasadniających skierowanie do domu;
praw i obowiązków osoby skierowanej wynikających z regulaminu domu oraz ustaleń, o których mowa w art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społe cznej.

Starosta powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, w terminie 14 dni od dnia wydania decy- zji administracyjnej o skierowaniu do domu osób, o których mowa w ust. 11, przekazuje do domu kopię opinii ośrodka, o której mowa w ust. 5 pkt 6. § 6. 1. W uzasadnionych przypadkach pobyt mieszkańca domu może być przedłużony ponad 12 miesięcy, nie dłużej jednak niż o 6 miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje starosta na uzasadniony wniosek mieszkańca po uzyskaniu opinii kierownika domu.
W przypadku osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości w trakcie pobytu w domu, w sytuacji kiedy w domu prze- bywa jego matka, ojciec albo opiekun prawny z młodszym rodzeństwem, osoba może pozostać w domu do czasu przeby- wania w placówce rodzica albo opiekuna p rawnego, pod warunkiem że nadal uczęszcza do szkoły lub szkoły wyższej lub legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
§ 7. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.2) Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej : A. Dziemianowicz -Bąk

Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 17 stycznia 2022 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz. 150), które utraciło moc z dniem 22 grudnia 2023 r. na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 535).