Dz.U. 2024 poz. 200

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJWarszawa, dnia 16 lutego 2024 r. Poz. 200 200 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 12 lutego 2024 r. w sprawie ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby Na podstawie art. 525 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347, 641, 1615, 1834 i 1872) zarządza się, co następuje: § 1. Rozporządzenie określa: 1) właściwość miejscową i tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich, w tym sposób ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, jak również sposób ustalania zwiększenia uszczerbku na zdrowiu, terminy badań lekarskich, tryb kierowania na te badania, tryb wydawa- nia orzeczeń oraz zatwierdzania projektów orzeczeń, niezbędne elementy orzeczenia, a także tryb rozpatrywania od- wołań i sprzeciwów od tych orzeczeń; 2) niezbędną dokumentację lekarską i inne dokumenty, w tym dotyczące przebiegu i warunków służby wojskowej żoł- nierza, mogące stanowić podstawę orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej; 3) wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu oraz wzór skierowania do wojskowych komisji lekarskich, jak również wzory orzeczeń wydawanych przez te komisje w sprawach uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żołnierza wskutek wy- padku albo choroby. § 2. 1. Właściwość miejscową wojskowych komisji lekarskich do orzekania o uszczerbku na zdrowiu żołnierza wskutek wypadku lub choroby, a także o związku śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby ustala się: 1) w stosunku do żołnierza czynnej służby wojskowej ze względu na miejsce stacjonowania jednostki wojskowej lub pododdziału jednostki wojskowej, w której pełni służbę; 2) w stosunku do pozostałych osób ze względu na miejsce ich zamieszkania. 2. Właściwość miejscowa: 1) Rejonowej Wojskowej Komisji Lotniczo-Lekarskiej w Warszawie właściwej wyłącznie w stosunku do żołnierzy za- wodowych – członków personelu latającego i naziemnego personelu lotniczego, 2) Rejonowej Wojskowej Komisji Morsko-Lekarskiej w Gdańsku w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową inną niż zawodowa oraz żołnierzy zawodowych zajmujących stanowiska służbowe na okrętach wojennych i innych jednostkach pływających Marynarki Wojennej oraz w jednostkach wojskowych Marynarki Wojennej, 3) Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej do spraw Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojsko- wego w Warszawie właściwej wyłącznie w stosunku do funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego oraz żołnierzy zawodowych wyznaczonych na stanowiska służbowe w tych służbach – obejmuje terytorium całego kraju.

Dziennik Ustaw – 2 – Poz. 200 § 3. Skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej zarządza z urzędu albo na wniosek osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia lekarskiego: 1) dowódca jednostki wojskowej – w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w podległej jednostce; 2) szef (kierownik, dyrektor) jednostki organizacyjnej albo kierownik komórki organizacyjnej – w stosunku do podległych żołnierzy; 3) bezpośredni przełożony – w stosunku do dowódcy jednostki wojskowej; 4) Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego albo Szef Służby Wywiadu Wojskowego – w stosunku do podległych funk- cjonariuszy oraz żołnierzy wyznaczonych na stanowiska służbowe w tych służbach; 5) szef wojskowego centrum rekrutacji właściwy ze względu na miejsce wypadku, któremu uległa osoba powołana do czynnej służby wojskowej w drodze do miejsca i z miejsca wykonywania czynności lub w drodze z miejsca zamiesz - kania do jednostki wojskowej i z powrotem – w stosunku do tej osoby; 6) kierownik instytucji krajowej albo instytucji zagranicznej – w stosunku do żołnierzy oddelegowanych do pełnienia obowiązków służbowych w tej instytucji, którzy ulegli wypadkowi; 7) przewodniczący: a) wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia, zwanej dalej „Centralną Wojskową Komisją Lekarską”, b) rejonowej wojskowej komisji lekarskiej – w stosunku do każdego żołnierza, jeżeli w toku orzekania o zdolności do służby wojskowej ustalono schorzenie pozostające w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby wojskowej; 8) Szef Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji – w pozostałych przypadkach. § 4. 1. Organ wojskowy kierujący żołnierza do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej przekazuje tej komisji wszystkie posiadane informacje oraz dokumenty, które dotyczą wypadku lub choroby żołnierza i mogą mieć znaczenie dla ustalenia związku choroby lub następstw wypadku ze służbą wojskową. 2. Na wniosek przewodniczącego wojskowej komisji lekarskiej organ wojskowy, o którym mowa w ust. 1, przesyła tej komisji również inne dokumenty niezbędne do wydania orzeczenia. 3. Wzór skierowania do wojskowej komisji lekarskiej jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia. § 5. 1. Wojskowa komisja lekarska po otrzymaniu skierowania, o którym mowa w § 3, wyznacza datę badania lekarskiego i zawiadamia o tym badaniu żołnierza oraz organ wojskowy, o którym mowa w § 4 ust. 1, w terminie miesiąca od dnia otrzymania tego skierowania. 2. W przypadku konieczności wykonania dodatkowych badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych wojsko- wa komisja lekarska kieruje żołnierza niezwłocznie na dodatkowe badania. 3. W przypadku braku konieczności wykonania dodatkowych badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych lub uzyskania dodatkowej dokumentacji wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji medycznej. § 6. 1. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu badania lekarskiego, uwzględniając: 1) odpis przebiegu służby wojskowej z akt personalnych żołnierza; 2) informację o warunkach i przebiegu służby wojskowej dla celów wojskowych komisji lekarskich; 3) całość dokumentacji medycznej, w tym kart informacyjnych z leczenia szpitalnego, historii choroby z leczenia ambu- latoryjnego, zaświadczeń lekarskich, wyników badań obrazowych, specjalistycznych lub laboratoryjnych, dotyczą - cych ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierza oraz związku jego śmierci ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, jak również sposób ustalania zwiększenia uszczerbku na zdrowiu; 4) wyniki pomiarów czynników szkodliwych występujących w danym środowisku służby; 5) protokół powypadkowy.

Dziennik Ustaw – 3 – Poz. 200 2. Informację, o której mowa w ust. 1 pkt 2, uwzględniającą wykryte schorzenia i przebyte urazy wraz z ich przebiegiem i wynikiem leczenia, a także czynniki ryzyka wynikające ze szczególnych właściwości lub warunków służby na zajmowa - nych stanowiskach, sporządza lekarz jednostki wojskowej na podstawie badania lekarskiego, karty opisu stanowiska służ- bowego, karty badań profilaktycznych i okresowych oraz dokumentacji medycznej i orzeczniczo-lekarskiej żołnierza. 3. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie w terminie 7 dni od daty przedłożenia w jej siedzibie wymaganej dokumentacji, w tym wyników badań i konsultacji. 4. Orzeczenie o stopniu uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej wydaje się po zakończeniu leczenia, jednak nie później niż przy zwolnieniu ze służby wojskowej. Orzeczenie o stopniu uszczerbku na zdrowiu może być wydane również przed zakończeniem leczenia, jeżeli uszczerbek na zdrowiu jest niewątpliwy. 5. Wojskowa komisja lekarska orzeka o stopniu uszczerbku na zdrowiu z urzędu, jeżeli podczas badania stwierdziła chorobę powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. 6. Jeżeli wojskowa komisja lekarska nie może wydać orzeczenia z powodu braku dostatecznych dowodów, w szczegól - ności dotyczących schorzeń i śmierci oraz ich związku ze służbą wojskową, powiadamia o tym osoby, o których mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, zwanej dalej „ustawą”, informując je o konieczności dostarczenia dokumentów będących w ich posiadaniu, w terminie 14 dni. Komisja informuje wojskowy organ kierujący o potrzebie dostarczenia brakujących dokumentów w terminie 14 dni. 7. Po upływie terminu wyznaczonego do dostarczenia brakujących dokumentów wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie na podstawie posiadanych dokumentów. § 7. 1. Stopień uszczerbku albo zwiększenie stopnia uszczerbku na zdrowiu ustala się w procentach, według stanu zdro- wia żołnierza w dniu wydania orzeczenia. 2. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu albo układu, których funkcje były już upośledzone przed wypadkiem lub chorobą, stopień uszczerbku na zdrowiu określa się w wysokości różnicy między stopniem uszczerbku na zdrowiu po wypadku lub przebyciu choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej a stopniem upośledzenia istniejącego wcześniej. Jeżeli nie jest możliwe określenie, w jakim stopniu organ, narząd albo układ były upośledzone przed wypadkiem lub chorobą powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunka- mi służby wojskowej, przyjmuje się, że wcześniejszego upośledzenia funkcji nie było. 3. Przy wielomiejscowych uszkodzeniach kończyny lub jej części ogólny stopień uszczerbku na zdrowiu równa się su- mie procentów uszczerbku ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, z tym że procent ten nie może być wyższy od procen- tu przewidzianego dla utraty uszkodzonej kończyny lub jej części. 4. Jeżeli wypadek lub choroba pozostająca w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojsko- wej spowodowały uszkodzenie kilku kończyn, narządów albo układów, ogólny stopień uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń, z ograniczeniem do 100%. 5. Jeżeli procent uszczerbku na zdrowiu jest określony w granicach wskazanych w wykazie norm oceny uszczerbku na zdrowiu, przy ustalaniu stopnia uszczerbku na zdrowiu bierze się pod uwagę obraz kliniczny, stopień uszkodzenia czynności organu, narządu albo układu oraz towarzyszące powikłania. 6. Stopień zwiększenia uszczerbku na zdrowiu ustala się, biorąc pod uwagę różnicę między aktualnym stanem zdrowia a stopniem uszczerbku określonym w wydanym orzeczeniu dotyczącym orzeczonego uszczerbku na zdrowiu. 7. Jeżeli dla danego przypadku nie ma odpowiedniej pozycji w wykazie norm oceny uszczerbku na zdrowiu, przypadek ten ocenia się według pozycji najbardziej zbliżonej. Można przy tym ustalić stopień uszczerbku na zdrowiu jako procent niższy lub wyższy od normy wskazanej w danej pozycji w zależności od różnicy występującej między ocenianym stanem a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji tego wykazu. 8. Wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu określony jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia. § 8. 1. Orzeczenie w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu zawiera: 1) nazwę wojskowej komisji lekarskiej; 2) datę wydania;

Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 200 3) skład komisji; 4) podstawę prawną; 5) wskazanie organu zarządzającego skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej; 6) dane żołnierza: a) nazwisko i imię, b) numer PESEL, c) stopień wojskowy, d) przydział służbowy, e) datę powołania do służby wojskowej, f) miejsce zamieszkania; 7) określenie następstw wypadku lub rozpoznanie choroby, łącznie z towarzyszącymi powikłaniami; 8) stopień procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowany chorobą lub wypadkiem z danego dnia; 9) ustalenie, czy stwierdzony uszczerbek na zdrowiu żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową; 10) szczegółowe uzasadnienie; 11) pieczęć; 12) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 13) pouczenie o trybie i terminie wniesienia odwołania. 2. Wzór orzeczenia w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu jest określony w załącz - niku nr 3 do rozporządzenia. § 9. 1. Związek śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku ustala się na podstawie akt postępowania po- wypadkowego i dokumentacji medycznej. 2. Związek śmierci żołnierza ze służbą wojskową wskutek choroby ustala się na podstawie dokumentacji medycznej oraz opisu przebiegu i warunków pełnienia służby przez żołnierza. § 10. 1. Orzeczenie w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową zawiera: 1) nazwę wojskowej komisji lekarskiej; 2) datę wydania; 3) skład komisji; 4) podstawę prawną; 5) wskazanie organu zarządzającego skierowanie do rejonowej wojskowej komisji lekarskiej; 6) dane żołnierza: a) nazwisko i imię, b) numer PESEL, c) datę i miejsce urodzenia, d) datę śmierci, e) stopień wojskowy, f) przydział służbowy, g) datę powołania do służby wojskowej, h) miejsce zamieszkania, i) przyczynę zgonu;

Dziennik Ustaw – 5 – Poz. 200 7) związek śmierci ze służbą wojskową; 8) szczegółowe uzasadnienie; 9) pieczęć; 10) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 11) zatwierdzenie orzeczenia przez Centralną Wojskową Komisję Lekarską zawierające: a) datę zatwierdzenia orzeczenia, b) pieczęć, c) podpisy przewodniczącego komisji oraz pozostałych członków komisji; 12) pouczenie o trybie i terminie odwołania. 2. Wzór orzeczenia w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową jest określony w załączniku nr 4 do rozpo- rządzenia. § 11. 1. Wojskowa komisja lekarska orzeka w składzie trzech lekarzy. Przewodniczącego składu orzekającego wyzna- cza przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej. 2. Członek składu orzekającego wojskowej komisji lekarskiej może zgłosić na piśmie sprzeciw, o którym mowa w art. 84 ust. 4a ustawy, wobec projektu orzeczenia z podaniem uzasadnienia. W takim przypadku przewodniczący komisji przesyła sprzeciw łącznie z projektem orzeczenia i pozostałą dokumentacją do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej, która zajmuje stanowisko w sprawie w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprzeciwu. 3. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrze - by Centralna Wojskowa Komisja Lekarska przeprowadza ponowne badanie lekarskie, badania specjalistyczne lub badania psychologiczne oraz kieruje żołnierza na obserwację szpitalną, jeśli wyrazi on na to zgodę, a także przeprowadza dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie. 4. W razie uznania zasadności sprzeciwu przez Centralną Wojskową Komisją Lekarską wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie zgodne z tym stanowiskiem. 5. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego. Orzeczenie opatruje się pieczęcią urzędową wojskowej komisji lekarskiej. 6. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej ustalające uszczerbek na zdrowiu wskutek wypadku lub choroby doręcza się stronie postępowania na piśmie przesyłką rejestrowaną, o której mowa w art. 3 pkt 23 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640). § 12. 1. Projekt orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej ustalający związek śmierci ze służbą wojskową podlega przed wydaniem orzeczenia zatwierdzeniu przez Centralną Wojskową Komisją Lekarską. 2. Przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła niezwłocznie do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej projekt orzeczenia łącznie z dokumentacją. 3. W razie zatwierdzenia projektu orzeczenia wojskowa komisja lekarska niezwłocznie wydaje orzeczenie w brzmieniu zatwierdzonego projektu i doręcza je osobie uprawnionej do świadczeń odszkodowawczych, o której mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy. 4. W razie niezatwierdzenia projektu orzeczenia Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zarządza ponowne rozpatrze - nie sprawy i wydanie nowego orzeczenia przez komisję, której projekt orzeczenia nie został zatwierdzony, z uwzględnie - niem jej stanowiska. § 13. 1. Od orzeczenia wydanego przez wojskową komisję lekarską osobie uprawnionej do świadczeń odszkodowaw- czych, o której mowa w art. 509 ust. 2–5 ustawy, przysługuje odwołanie. 2. Odwołanie wnosi się do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej za pośrednictwem wojskowej komisji lekarskiej, która wydała orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

Dziennik Ustaw – 6 – Poz. 200 3. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska rozpatrująca odwołania wydaje orzeczenie w składzie trzech lekarzy. 4. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska rozpatrująca odwołanie orzeka na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy. W razie potrzeby Centralna Wojskowa Komisja Lekarska przeprowadza ponowne badanie lekarskie, ba- danie specjalistyczne i badanie psychologiczne oraz kieruje osobę uprawnioną do świadczeń odszkodowawczych, o której mowa w art. 509 ust. 2–4 oraz ust. 5 pkt 1 ustawy, na obserwację szpitalną, jeżeli wyrazi ona na to zgodę, a także przepro- wadza dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie. 5. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska orzeka w sprawie odwołania większością głosów. § 14. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.1) Minister Obrony Narodowej: z up. C. Tomczyk 1) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2003 r. w sprawie usta- lania stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz związku śmierci żołnierzy ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby (Dz. U. z 2014 r. poz. 839 oraz z 2015 r. poz. 404), które utraciło moc z dniem 24 października 2023 r. zgodnie z art. 822 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347, 641, 1615, 1834 i 1872).

Dziennik Ustaw – 7 – Poz. 200 Załączniki do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 lutego 2024 r. (Dz. U. poz. 200) Załącznik nr 1 WZÓRZałączniki do rozporządzenia
Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 lutego 2024 r. (Dz. U. poz. ……)

Załącznik nr 1

WZÓR
SKIEROWANI E DO WOJSKOWEJ KOMISJI LEKARSKIEJ

                                                                        , dnia          20       r.

(oznaczenie jednostki wojskowej)
do
(nazwa wojskowej komisji lekarskiej)
w celu

Nazwisko i imię:
Numer PESEL:
Stopień wojskowy:
Przydział służbowy:
(jednostka, zajmowane stanowisko)
Data wstąpienia do czynnej służby wojskowej:
Jednostka organizacyjna powołująca do służby wojskowej:
Miejsce zamieszkania i adres:
Dotychczas wydane orzeczenia (nazwa komisji, n umer orzeczenia, data wydania, rozpoznania w edług paragrafów):
Termin stawiennictwa:
Uzasadnienie:
Opis stanowiska służbowego:
Załączniki:

mp.
(organ kierujący)

Dziennik Ustaw – 8 – Poz. 200

Załącznik nr 2

WYKAZ NORM OCENY USZCZERBKU NA ZDROWIU

A. Uszkodzenia głowy
Lp. Uszczerbek na zdrowiu Procent uszczerbku na zdrowiu
1 Uszkodzenia powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych):
a) znaczne uszkodzenie powłok czaszki, rozległe, ściągające blizny – w zależności od rozmiaru 5–10 b) oskalpowanie 25 2 Uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, fragmentacja) – w zależn ości od rozległości uszkodzeń 5–10 3 Ubytek w kościach czaszki:
a) o średnicy poniżej 2,5 cm 7 b) o średnic y powyżej 2,5 cm – w zależności od rozmiarów 10–25 Uwag a: Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (lp. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłok czaszki (lp. 1), ocenia się osobno stopień uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według lp. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłok czaszki według lp. 1 4 Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w lp. 1−3 w postaci: nawracającego się wycieku płynu mózgowo -rdzeniowego, przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej (ocenia się dodatkowo ) – w zależności od rodzaju i stopnia powikłań 5–15 5 Porażenia i niedowłady połowicze:
a) porażenia połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne sta nie i chodzenie 0 –1° w edług skali Lovetta 100 b) głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2° w edług skali Lovetta 60–80 c) średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3° w edług skali Lovetta 40–60 d) niewielki lub dyskretny niedowła d połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4° w edług skali Lovetta, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów itp. 5–35 e) monoparezy pochodzenia ośrodkowego:
– kończyna górna w edług skali Lovet ta
0° prawa 40 lewa 30 1–2° prawa 30–35 lewa 20–25 3–4° prawa 5–25 lewa 5–15 – kończyna dolna w edług skali Lovetta
0° 40 1–2° 30 3–4° 5–20 Załącznik nr 2 WYKAZ NORM OCENY USZCZERBKU NA ZDROWIU

Dziennik Ustaw – 9 – Poz. 200 6 Zespoły pozapiramidowe:
a) utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność
ustroju i wymagający opieki innych osób 100 b) zespół pozapiramidowy naruszający sprawność ustroju z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi itp. 80 c) zaznaczony zespół pozapiramidowy 30 7 Zaburzenia równowagi pochodzenia móżdżkowego:
a) uniemożliwiające chodz enie i samodzielne funkcjonowanie 100 b) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym 70–80 c) miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej 30–60 d) dyskretnie wpływające na sposób chodu i niewielkie upośledzenie zborności i precy zji ruchów 5–25 8 Padaczka:
a) z licznymi napadami ze współistnieniem zaburzeń psychicznych, charakteropatii, otępienia, wymagających opieki innej osoby 100 b) padaczka z zaburzeniami psychicznymi – w zależności od ich nasilenia 30–70 c) padaczka bez zaburze ń psychicznych – w zależności od częstości napadów 20–40 Uwag a: Podstawą rozpoznania padaczki są obserwacje napadu przez lekarza, typowe zmiany EEG, dokumentacja leczenia ambulatoryj nego lub szpitaln ego 9 Zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowan e organicznie (encefalopatie):
a) otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielną egzystencję 100 b) encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi – w zależności od stopnia 50–70 c) encefalopatie bez zmian charakterologiczny ch 30 Uwag a: Za encefalopatią poza zespołem psychoorganicznym przemawiają odchylenia przedmiotowe w stanie neurologicznym, zmiany w zapisie EEG. Encefalopatia powinna być potwierdzona dodatkowymi badaniami
10 Zaburzenia adaptacyjne będące następstwem ura zów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń OUN:
a) utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo -mózgowym 5–10 b) ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu 50–80 11 Zaburzenia mowy:
a) afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczn o-motoryczna) z agrafią i aleksją 80 b) afazja całkowita motoryczna 60 c) afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się 40 d) afazja nieznacznego stopnia 20 12 Zespoły podwzgórzowe pourazowe (cukrzyca, moczówka prosta, nadczynność tarczycy i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego):
a) znacznie upośledzające czynność ustroju 60 b) nieznacznie upośledzające czynność ustroju 30 13 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej:
a) nerwu okoruchowego:
− w zakresi e mięśni wewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia 5–15 − w zakresie mięśni zewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia 10–30

Dziennik Ustaw – 10 – Poz. 200 b) nerwu bloczkowego 3 c) nerwu odwodzącego – w zależności od stopnia uszkodzenia 1–15 14 Uszkodzenie częśc iowe lub całkowite nerwu trójdzielnego – w zależności od stopnia uszkodzenia 10–20 15 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu twarzowego – w zależności od stopnia uszkodzenia 10–20 Uwag a: Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skaliste j oceni a się według lp. 49 16 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów językowo -gardłowego i błędnego – w zależności od stopnia zaburzeń mowy, połykania, oddechu, krążenia i funkcji przewodu pokarmowego 10–50 17 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerw u dodatkowego – w zależności od stopnia uszkodzenia 5–15 18 Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego – w zależności od stopnia uszkodzenia 10–20

B. Uszkodzenia twarzy
19 Uszkodzenie powłok twarzy (blizny i ubytki):
a) oszpecenia bez zabur zeń funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy 1–10 b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji – w zależności od
rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji 10–30 c) oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmu, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji powiek itp.) – w zależności od rozmiaru blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji 30–60 20 Uszkodzenia nosa:
a) uszkodzenie nosa b ez zaburzeń oddychania i powonienia – w zależn ości od rozległości uszkodzenia 1–10 b) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania – w zależn ości od rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania 5–20 c) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powo nienia – w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu 10–25 d) utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu
czaszkowego 5 e) utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa) 30 Uwag a: Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi w zespół uszkod zeń objętych lp. 19, stos uje się
ocenę według lp. 19 21 Utrata zębów:
a) siekacze i kły – za każdy ząb 1 b) pozostałe zęby począwszy od dw óch – za każdy ząb (niezależnie od zaprote zowania ) 1 22 Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem i utr atą zębów) – staw rzekomy – w zależn ości od rozległości ubytków, stanu odżywiania i powikłań 15–30 23 Utrata szczęki (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów):
a) szczęki 40 b) żuchwy 50

Dziennik Ustaw – 11 – Poz. 200 24 Złamania szczęki lub żuchwy wygojone z przemieszczeniem odłamów:
a) bez zaburzeń czynności stawu skroniowo -żuchwowego – w zależności od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk 1–5 b) z zaburzeniami czynności stawu skroniowo -żuchwowego – w zależności od stopnia zaburzeń żucia i rozwarcia szczęk 5–10 25 Ubytek podniebienia:
a) z zaburzeniami mowy i poły kania – w zależności od stopnia zaburzeń 10–30 b) z dużymi zaburzeniami mow y i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń 25–40 26 Ubytki języka:
a) bez zaburzeń mowy i połykania 3 b) z zaburzeniami mowy i poły kania – w zależno ści od stopnia zaburzeń 5–15 c) z dużymi zaburzeniami mowy – w zależności od stopnia zaburzeń 15–40 d) całkowita utrata języka 50

C. Uszkodzenia narządu wzroku
27 a) przy obniżeniu ostrości wzroku lub utracie wzroku jednego oka lub obojga oczu uszczerbek na z drowiu określa się według następującej tabeli:
ostrość wzroku
prawego oka 1,0 (10/10) 0,9 (9/10) 0,8 (8/10) 0,7 (7/10) 0,6 (6/10) 0,5 (1/2) 0,4 (4/10) 0,3 (3/10) 0,2 (2/10) 0,1 (1/10) 0 ostrość wzroku
lewego oka
Procent uszczerbku na zdrowiu
1,0 0 2,5 5 7,5 10 12, 5 15 20 25 30 35 (10/10)
0,9 (9/10) 2,5 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 0,8 (8/10) 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 0,7 (7/10) 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 0,6 (6/10) 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55 0,5 (1/2) 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 0,4 (4/10) 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 0,3 (3/10) 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 0,2 (2/10) 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80 0,1 (1/10) 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90 0 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90 100 Uwag a: Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego
b) utrata wzroku jednego oka z wyłuszczeniem gałki ocznej 38 28 Porażenie nast awności (akomodacji) – z zastosowani em szkieł korekcyjnych:
a) jednego oka 15 b) obojga oczu 30 29 Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów tępych:
a) rozdarcie naczyniówki jednego oka

Dziennik Ustaw – 12 – Poz. 200 b) zapalenie naczyniówki i si atkówki jednego oka, powodujące zaburzenia widzenia środkowego lub obwodowego według tabeli ostrości wzroku (lp. 27 lit. a)
c) przedziurawienie plamki żółtej jednego oka ” d) zanik nerwu wzrokowego ” 30 Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów drążących:
a) blizny rogówki lub twardówki (garbiak twardówk i) według tabeli ostrości wzroku (lp. 27 lit. a)
b) zaćma urazowa (uszkodzenie soczewki) ” c) ciało obce wewnątrzgałkowe powodujące obniżenie ostrości wzroku ” 31 Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów chemicznych i termicznych (oparzenia itp.) ” 32 Konce ntryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według niżej podanej tabeli:
zwężenie do przy nienaruszonym drugim oku w obojgu oczach
60° 0% 0% 50° 5% 15% 40° 10% 25% 30° 15% 50% 20° 20% 80% 10° 25% 90% poniżej 10° 35% 95% 33 Połowicze niedowi dzenia:
a) dwuskroniowe 60 b) dwunosowe 30 c) jednoimienne 25 d) jednoimienne górne 10 e) jednoimienne dolne 40 34 Utrata funkcji soczewki po operacyjnym usunięciu zaćmy pourazowej, bezsoczewkowość pourazowa, przy braku jednoczesnego pojedynczego widzenia obuocznego:
a) w jednym oku 25 b) w ob ojgu oczach 40 35 Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej:
a) w jednym oku 15 b) w obojgu oczach 30 36 Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie):
a) w jednym oku 10 b) w ob ojgu oczach 15 37 Odwarstwienie siatkówki jednego oka – ocenia się według tabeli ostrości wzroku (lp. 27 lit. a) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia ( lp. 32) 38 Jaskra – ocenia się według tabeli ostrości wzroku ( lp. 27 lit. a) oraz wed ług tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia ( lp. 32), z zastrzeżeniem że ogólny procent uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu

Dziennik Ustaw – 13 – Poz. 200 39 Wytrzeszcz tętniący – w zależności od stopnia 50–100 40 Zaćma urazowa według tabeli ostrości wzroku (lp. 27 lit. a)
41 Przewlekłe zapalenie spojówek 10

D. Uszkodzenie narządu słuchu
42 Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent uszczerbku na zdrowiu określa się według niżej podanej tabeli:
Obliczanie procentowego uszczer bku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu według Rosera (w mod.)
ucho prawe 0–25 dB 26–40 dB 41–70 dB pow. 70 dB ucho lewe
0–25 dB 0% 5% 10% 20%
26–40 dB 5% 15% 20% 30%
41–70 dB 10% 20% 30% 40%
powyżej 70 dB 20% 30% 40% 50%
Uwag a: Oblicza się średni ą dla ucha prawego i lewego oddzielnie dla 500, 1000 i 2000 Hz
43 Urazy małżowiny usznej:
a) utrata części małżowiny 5 b) zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia i odmrożenia) – w zależności od stopnia 5–10 c) utrata jednej małżowiny 15 d) utrata obu mał żowin 25 44 Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu słuchowego: Z a) jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu według tabeli ostrości słuchu ( lp. 42)
b) obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu ” 45 Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego:
a) jednostronne 5 b) obustronne 10 46 Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane perlakiem, próchnicą kości lub polipem ucha – w zależności od stopnia powikłań:
a) jednostronne 5–15 b) obustronne 10–20 47 Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości skroniowej z upośledzeniem słuchu według tabeli ostrości słuchu ( lp. 42)
48 Uszkodzenie ucha wewnętrznego:
a) z uszkodzeniem części słuchowej według tabeli ostrości słuchu ( lp. 42)
b) z uszkodzeniem części statycznej – w zależnośc i od stopnia uszkodzenia 20–50 c) z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia 30–60 49 Uszkodzenie nerwu twarzowego, łącznie z pęknięciem kości skalistej:
a) jednostronne – w zależności od stopnia uszkodzenia 25–40 b) dwustronne 60

Dziennik Ustaw – 14 – Poz. 200

E. Uszkodzenie szyi, krtani, tchawicy i przełyku
50 Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji 5–25 51 Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie się bez rurki dotchawiczej – w zależności od stopnia zwężenia 10–30 52 Uszkod zenie krtani powodujące konieczność stałego noszenia rurki dotchawiczej:
a) z zaburzeniami głosu – w zależności od stopnia 35–50 b) z bezgłosem 60 53 Uszkodzenie tchawicy – w zależności od stopnia jej zwężenia 20–60 54 Uszkodzenie przełyku powodujące:
a) częściowe trudności w odżywianiu – w zależności od stopnia upośledzenia stanu odżywienia 10–30 b) odżywianie tylko płynami 50 c) całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową 80 55 Uszkodzenie tkanek miękkich (skóry i mięśni) szyi z ograniczeniem
ruchomości szyi – w zależności od stopnia uszkodzenia i ustawienia głowy 10–30 Uwag a: Uszkodzenie tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego ocenia się według lp. 89

F. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa
56 Blizny powło k klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej – w zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej 10–30 57 Utrata gruczołu piersiowego w części lub w całości 10–25 58 Uszkodzenia przynajmniej 2 żeber (złamanie itp.):
a) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc 10 b) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i zmniejszeniem pojemności życiowej płuc – w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej 15–25 59 Złamanie m ostka ze zniekształceniem 10 60 Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka 20 61 Uszkodzenie płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia tkanki płucnej, ubytki tkanki płucnej, ciała obce itp.):
a) bez niewydolności oddechowej 10 b) z niewydolnością odd echową – w zależności od stopnia 20–40 62 Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami, ropniem płuc – w zależności od stopnia niewydolności oddechowej 40–80 Uwag a: Przy orzekaniu według lp. 60 i 61 stopień uszkodzenia tkanki płucnej i niewydolności o ddechowej potwierdz a się badaniem spirometrycznym i badaniem rentgenowskim
63 Uszkodzenie serca lub osierdzia:
a) z wydolnym układem krążenia 10 b) z objawami względnej wydolności układu krążenia 30 c) z objawami niewydolności krążenia – w zależności od stopnia niewydolności 40–90 Uwag a: Stopień uszkodzenia serca ocenia się na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO

Dziennik Ustaw – 15 – Poz. 200 64 Przepukliny przeponowe – w zależności od stopnia zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krąż enia 20–40 G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa
65 Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, wysiłkowe, przetoki itd.) – w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia powłok jamy brzusznej 5–30 Uwagi :

Za przepukliny urazowe uważ a się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych)
Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem
66 Uszkodzenie żołądka, j elit i sieci:
a) bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego i przy dostatecznym stanie odżywienia 10 b) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia 15–50 67 Przetoki jelitowe, kałowe i od byt sztuczny – w zależności od stopnia zanieczyszczania się i zmian zapalnych tkanek otaczających przetokę:
a) jelita cienkiego 30–80 b) jelita grubego 20–50 68 Przetoki okołoodbytnicze 15 69 Uszkodzenie zwieracza odbytu, powodujące stałe, całkowite nietrz ymanie kału i gazów 60 70 Wypadnięcie odbytnicy – w zależności od stopnia wypadnięcia 10–30 71 Utrata śledziony:
a) bez zmian w obrazie krwi 15 b) ze zmianami w obrazie krwi lub ze zrostami otrzewnowymi 30 72 Uszkodzenia wątroby, dróg żółciowych lub trzus tki: a) bez zaburzeń ich czynności 5–10 b) z zaburzeniami ich czynności w zależności od stopnia 20–60

H. Uszkodzenie narządów moczowo -płciowych
73 Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powodujące upośledzenie ich funkcji – w zależności od stopnia 10–25 74 Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej 35 75 Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej nerki – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki 40–75 76 Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężeni e jego światła 20 77 Uszkodzenie pęcherza – w zależności od stopnia zmniejszenia jego pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych stanów zapalnych 10–30 78 Przetoki dróg moczowych i pęcherza moczowego – w zależności od stopnia stałego zanieczysz czania się moczem 20–50 79 Zwężenie cewki moczowej:
a) powodujące trudności w oddawaniu moczu 15 b) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu 30–50 c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami 50–60 80 Utrata prącia 40

Dziennik Ustaw – 16 – Poz. 200 81 Częściowa utrata prącia 20 82 Utrata jednego jądra lub jajnika 20 83 Utrata obu jąder lub obu jajników 40 84 Wodniak jądra 10 85 Utrata macicy:
a) w wieku do 50 lat 40 b) w wieku powyżej 50 lat 20 86 Uszkodzenie krocza powodujące wypadnięcie narządów rodnych
a) pochwy 10 b) pochwy i macicy 30

I. Ostre zatrucia i ich następstwa 87 Nagłe zatrucie gazami lub substancjami (z wyjątkiem zatruć pokarmowych):
a) ze stwierdzoną utratą przytomności, lecz bez wtórnych powikłań 10 b) powodujące uszkodzenie układu krwiotwórczego i narządów
wewnętr znych (rozedma, przewlekły nieżyt krtani, tchawicy i oskrzeli) – w zależności od stopnia uszkodzenia 10–25 Uwag a: Uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nagłym zatruciem gazami ocenia się według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego
88 Nagł e zatrucie pokarmami powodujące uszkodzenie narządów miąższowych przewodu pokarmowego – w zależności od stopnia uszkodzenia 5–15 Uwag a: Uszkodzenia układu nerwowego wskutek nagłych zatruć pokarmowych ocenia się według odpowiednich pozycji dotyczących ukła du nerwowego

J. Uszkodzenie kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa
89 Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym:
a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 stopni 15 b) całkowite zesztywnienie 25 c) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy 40 90 Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym:
a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji powyżej 20 stopni lub zginania do 50 cm 15 b) całkowite zesztywnienie 25 c) całkowite zesztywnienie z niekorzystny m ustawieniem tułowia 40 91 Izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych, wyrostków ościstych – w zależności od ich liczby i zaburzeń funkcji 3–10 92 Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów, obecnością ciała obcego itp. ocenia się według lp. 89–91 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu 10 93 Uszkodzenia rdzenia kręgowego:
a) przy objawach poprzecznego przecięcia rdzenia z całkowitym porażeniem lub niedowładem dużego stopnia dwóch lub czterech kończyn 100 b) niedowład kończyn dolnych bez uszkodzenia górnej części rdzenia (kończyn górnych) umożliwiający poruszanie się za pomocą dwóch lasek 70 c) niedowład kończyn dolnych umożliwiający poruszanie się o jednej lasce 40

Dziennik Ustaw – 17 – Poz. 200 d) porażenie całkowite obu kończyn górnych z zanikami mięśniowym i, zaburzeniami czucia i zmianami troficznymi bez porażenia kończyn dolnych (po wylewie śródrdzeniowym) 100 e) niedowład znacznego stopnia obu kończyn górnych znacznie
upośledzający czynność kończyn (po wylewie śródrdzeniowym) 70 f) niedowład nieznacznego st opnia obu kończyn górnych (po wylewie śródrdzeniowym) 30 g) zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych bez niedowładów (zespół stożka końcowego) 40 h) zaburzenia czucia, zespoły bólowe bez niedowładów – w zależności od stopnia zaburzeń 10–30 94 Urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) – w zależności od stopnia:
a) szyjne 5–20 b) piersiowe 5–10 c) lędźwiowo -krzyżowe 5–25 d) guziczne 5

K. Uszkodzenia miednicy
95 Utrwalone rozejście się spojenia łonowego lub rozerwanie stawu kr zyżowo
-biodrowego – w zależności od stopnia przemieszczenia i zaburzeń chodu 10–35 96 Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej jedno - lub wielomiejscowe – w zależności od zniekształcenia i upośledzenia chodu:
a) w odcinku przednim (kość łonowa, kulszowa) 5–20 b) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne ’a) 15–45 97 Złamanie dna panewki – w zależności od upośledzenia funkcji stawu i zmian zniekształcających:
a) bez zwichnięcia centralnego 10–20 b) ze zwichnięciem centralnym 20–40 98 Izolowane złam anie miednicy (talerz biodrowy, kolce biodrowe, guz kulszowy) – w zależności od zniekształcenia i zaburzeń funkcji 5–20 Uwaga : Towarzyszące uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich u szkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych

L. Uszkodzenia kończyny górnej
Uwag a: Przy uszkodzeniu kończyn górnych u osób leworęcznych stopień uszczerbku na zdrowiu ustala się według zasad przewidzianych w tabeli w ten sposób, że dla uszkodz eń ręki prawej przyjmuj e się procenty ustalone dla ręki lewej, a dla uszkodzenia ręki lewej – procenty ustalone dla ręki prawej
Łopatka praw a lewa
99 Złamanie łopatki:
a) wygojone złamania łopatki z nieznacznym
przemieszczeniem bez większych zaburzeń fun kcji kończyny 5 b) wygojone z przemieszczeniem i znacznym ograniczeniem funkcji kończyny w zależności od stopnia 10–40 5–30

Dziennik Ustaw – 18 – Poz. 200 Uwaga : Normy lp. 99 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne
Obojczyk prawy lewy
100 Wadliw ie wygojone złamanie ob ojczyka – w zależności od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów 5–25 5–20 101 Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny 25 20 102 Zwichnięcie stawu obojczykowo -barkowego lub obojczykowo -mostkowego – w zależności od ograniczenia ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia 5–25 5–20 103 Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem kości i obecnością ciał obcych ocenia się według lp. 101 –102 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu o 5 Uwaga: Przy współistniejących powikłaniach neurologicznych stos uje się ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń odpowiednich odcinków kończyny – w zależności od stopnia wypadnięcia funkcji
Staw barkowy prawy lewy
104 Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od stopnia ograniczenia funkcji i przykurczu 5–30 5–25 105 Zastarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu barkowego – w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny 20–30 15–30 106 Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone zaświadczeniami l ekarskimi i RTG 25 20 107 Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków kości – w zależności od zaburzeń funkcji 25–40 20–35 Uwag a: Staw wiotki z powodu porażeń ocenia się według norm neurologicznych
108 Zesztywnienie stawu barkowego:
a) w ustawieniu cz ynnościowo korzystnym
(w odwiedzeniu około 70°, antepozycja 35° i rotacja zewnętrzna około 25°) – w zależności od ustawienia i funkcji 20–35 15–30 b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym 40 35 109 Bliznowaty przykurcz stawu barkowego – w zależności od zaburzeń czynności stawu 5–15 5–10 110 Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych, przetokami i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 104 –109 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia funkcji 5–35 5–25 111 Utrata kończyny w stawie barkowym 75 70 112 Utrata kończyny wraz z łopatką 80 70 Ramię prawe lewe
113 Złamania kości ramiennej – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcj i kończyny:
a) z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi 5–15 5–10 b) ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem 15–30 10–25

Dziennik Ustaw – 19 – Poz. 200 c) złamanie powikłane przewlekłym zapaleniem kości,
przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym,
ciałami obcymi i zmianami neurol ogicznymi 30–55 25–50 114 Uszkodzenia mięśni, ścięgien i ich przyczepów – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji:
a) mięśnia dwugłowego 5–15 5–10 b) uszkodzenia innych mięśni ramienia 5–20 5–15 115 Utrata kończyny w obrębie ramienia:
a) z zac howaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej 70 65 b) przy dłuższych kikutach 65 60 116 Przepukliny mięśniowe ramienia 3 3 Staw łokciowy prawy lewy
117 Złamanie obwodowej nasady kości ramiennej – w zależności od zaburzeń osi i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym:
a) bez większych przemieszczeń, zniekształceń i ograniczenia ruchomości 5–15 5–10 b) z dużym zniekształceniem i ze znacznym przykurczem 15–30 10–25 118 Zesztywnienie stawu łokciowego:
a) w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi rucham i obrotowymi przedramienia (75–110°) 30 25 b) z brakiem ruchów obrotowych 35 30 c) w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160 –180°) 50 45 d) w innych ustawieniach – w zależn ości od przydatności czynnościowej kończyny 30–45 25–40 119 Przykurcz w stawie łokcio wym – w zależności od zakresu zgięcia, wyprostu i stopnia zachowania ruchów obrotowych przedramienia:
a) przy niemożności zgięcia do 90° 10–30 5–25 b) przy możliwości zgięcia ponad 90° 5–20 5–15 Uwaga: Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie stawu łokciowego oc enia się według lp. 117–119 120 Cepowy staw łokciowy – w zależności od stopnia wiotkości i stanu mięśni 15–30 10–25 121 Uszkodzenia stawu łokciowego powikłane przewlekłym stanem zapalnym, przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się według lp. 117 –120 ze zwiększ eniem procentowego
stopnia uszczerbku na zdrowiu o 5
Przedramię prawe lewe
122 Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia powodujące ograniczenia ruchomości nadgarstka i zniekształcenia – w zależności od stopnia zaburzeń c zynnościowych:
a) ze zniekształceniem 5–15 5–10 b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzn ymi, krążeniow ymi itp.) 15–25 10–20 123 Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia – w zależności od przem ieszczeń, zniekształceń i zaburzeń czynnościowych:
a) ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami
funkcji 5–15 3–10

Dziennik Ustaw – 20 – Poz. 200 b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem
ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzn ymi, krążeniow ymi itp.) 5–35 10–30 124 Staw rzekomy kości promieniowej 30 25 125 Staw rzekomy kości łokciowej 20 15 126 Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia 40 35 127 Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych, ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 122 –126 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań 5–15 128 Utrata kończyny w obrębie przedramienia – w zależności od charakteru kikuta i jego prz ydatności do protezowania 55–65 50–60 129 Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego 55 50 Nadgarstek prawy lewy
130 Ograniczenie ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstk a, martwice aseptyczne tych kości) – w zależności od ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych oraz funkcji palców:
a) ograniczenie ruchomości 5–10 3–8 b) ograniczenie ruchomości dużego stopnia 10–20 8–15 c) ograniczenie ruchomości dużego sto pnia z ustawieniem ręki czynnościowo niekorzystnym 20–30 15–25 131 Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka:
a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców 15–30 10–25 b) w ustawieniu czynnościowo n iekorzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców 25–45 20–40 132 Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi trwałymi zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi ocen ia się według lp. 130 i 131 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań o 1–10 133 Utrata ręki na poziomie nadgarstka 55 50

M. Śródręcze i palce
Kciuk prawy lewy
134 Złamania i zwichnięcia kciuka (pierw szej kości śródręcza i paliczków kciuka) – w zależności od ustawienia, zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka:
a) z przemieszczeniem 5–10 3–8

Dziennik Ustaw – 21 – Poz. 200 b) z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem 10–20 8–15 Uwag a: Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka b ierze się pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu
135 Utraty w obrębie kciuka:
a) utrata opuszki 5 3 b) utrata paliczka paznokciowego 10 8 c) utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka
podstawowego (do 2/3 długości paliczk a) 15 10 d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka
podstawowego poniżej 2/3 długości lub utrata obu
paliczków bez kości śródręcza 20 15 e) utrata obu paliczków z kością śródręcza 30 25 136 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny, uszkodzenia śc ięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) powodujące:
a) ograniczenie funkcji 3–10 1–8 b) znaczne ograniczenie funkcji 10–20 8–15 c) upośledzenie funkcji graniczące z następstwami
utraty kciuka 20–30 15–25 Palec wskazujący prawy lewy
137 Utraty w obrębie palca wskazującego:
a) utrata opuszki 5 3 b) utrata paliczka paznokciowego 7 5 c) utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka
środkowego 8 5 d) utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 1/3 12 10 e) utrata trzech paliczków 17 15 f) utrata palca wskazującego z kością śródręcza 23 20 138 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz II kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmia ny troficzne, czuciowe itp.) powodujące:
a) ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia 3–8 1–5 b) znaczne ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia 8–12 5–10 c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą wskaziciela 17 15 Palec III, IV i V prawy lewy
139 Utrata całego paliczka lub części paliczka:
a) palca III i IV – za każdy paliczek 3 2 b) palca V – za każdy paliczek 1 1 140 Utrata palc a III, IV lub V z kością śródręcza 12 8 141 Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palc a III, IV lub V i odpowiednich kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) powodujące:
a) ograniczenie funkcji palca – w zależności od stopnia 2 1 b) znaczne ograniczenie funkcji palca – w zależności od
stopnia 4 3 c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą 7 5

Dziennik Ustaw – 22 – Poz. 200 Uwag a: Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców globalna ocena musi być niższa niż całkowita utrata tych palców i odpowiadać stopniowi użyteczności ręki. Uszkodzenia obejmujące wszys tkie palce z pełną utratą użyteczności ręki nie mogą przekroczyć dla ręki prawej 55%, a dla ręki lewej 50%

N. Uszkodzenie kończyny dolnej
Biodro
142 Utrata kończyny dolnej przez wyłuszczenie jej w stawie biodrowym lub odjęcie okolicy podkrętarzowej 85 143 Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w następstwie uszkodzeń tkanek miękkich – w zależności od stopnia 5–25 144 Zesztywnienie stawu biodrowego – w zależności od ustawienia i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki:
a) w ustawieniu czynności owo korzystnym 20–35 b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym 30–60 145 Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć, złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań krętarzy itp.) – w zależ ności od zakresu ruchów, przemieszczeń, skrócenia, zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz dolegliwości subiektywnych:
a) ze zmianami miernego stopnia 5–20 b) ze zmianami dużego stopnia 20–40 c) z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwośc iami wtórnymi (kręgosłup, staw krzyżowo -biodrowy, kolano itp.) 40–65 146 Przykurcze i zesztywnienia powikłane przewlekłym zapaleniem tkanki kostnej, z przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się według lp. 142 –145 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów powikłań o 5–15 Uwag a: Jako wynik urazowego uszkodzenia biodra zgłaszane są często następujące zmiany chorobowe: krwiopochodne ropne zapalenia kości, gruźlica kostno -stawowa, nowotwory, martwice aseptyczne kośc i, biodro szpotawe dorastających i inne zniekształcenia powodujące zaburzenia statyki. Przy tego rodzaju stanach chorobowych szczególną uwagę zwraca się na istnienie związku przyczynowego między tymi schorzeniami a wypadkiem
Udo 147 Złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń skrócenia, zaników mięśniowych i ograniczenia ruchów w stawach:
a) z nieznacznymi zmianami i skróceniami do 4 cm 5–15 b) z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm 15–30 c) ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami 30–40 148 Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające obciążenie kończyny – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji, skrócenia i zaburzeń wtórnych 40–60 149 Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia, pęknięcia podskórne, przepukliny mięśniowe itp.) – w zależności od zaburzeń funkcji itp. 5–20 150 Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe – w zależności od stopnia wtórnych zaburzeń troficznych 5–30 151 Uszkodzenia uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem kości, przetokami, ciałami obcymi, skostnieniem pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 147 –150 ze zwiększeniem procentowego stopnia
uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów powikłań o 1–10

Dziennik Ustaw – 23 – Poz. 200 152 Uszkodzenia uda powikłane współistniejącym uszk odzeniem nerwu kulszowego ocenia się według lp. 147 –150 ze zwiększ eniem procentowego
stopnia uszczerbku na zdrowiu – w zależności od rozmiarów uszkodzenia nerwu o 10–65 Uwaga: Łączny stopień uszczerbku na zdrowiu ocenianego według lp. 147 –150 i 152 nie może przekroczyć 70%
153 Utrata kończyny – w zależn ości od długości kikuta i przydatności jego cech do oprotezowania 50–70 Kolano
154 Zesztywnienie stawu kolanowego:
a) w pozycji funkcjonalnie korzystnej 0 –15° 30 b) przy większych stopniach zgięcia lub przy przeproście powyżej −10° (minus 10°) ocen ia się według lit. a ze zwiększ eniem procentowego
stopnia uszczerbku na zdrowiu za każde 4° odchylenia ponad granicę 15° lub −10° o 1 155 Trwałe ograniczenie ruchomości stawu kolanowego w następstwie uszkodzeń sam ego stawu (uszkodzenia więzadłowe, torebkowe, łąkotek, kości tworzących staw kolanowy itd.) – w zależności od charakteru przykurczu i zakresu ubytku funkcji:
a) utrata ruchomości w zakresie 0 –40° za każde 2° ubytku ruchu 1 b) utrata ruchomości w zakresie 40 –90° za każde 5° ubytku ruchu 1 c) utrata ruchomości w zakresie 90 –120° za każde 10° ubytku ruchu 1 Uwaga: Prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów przyjmuje się w granicach 0 –120°
156 Inne następstwa uszkodzeń kolana: skrócenie kończyny, zaburzenia osi, staw u (koślawość, szpotawość, ruchomość patologiczna), dolegliwości przewlekłe zapalne, zapalenia ropne, ciała obce, przetoki itp. – w zależności od stopnia 1–20 157 Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego 65 Podudzie
158 Złamanie kości podudzia – w za leżności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny itp.:
a) ze zmianami lub skróceniem do 4 cm 5–15 b) z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm 15–25 c) ze skróceniem powyżej 6 cm l ub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i z dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych 25–50 159 Izolowane złamanie strzałki (oprócz kostki bocznej) 3 160 Uszkodzenia tkanek miękkich, podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa i innych ścięgien – w zależn ości od rozległości uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy 5–20 161 Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny:
a) przy długości kikuta do 8 cm, mierząc od szpary stawowej 60 b) przy dłuższych kikutach 40–55 Stawy skokowe, stopa
162 Ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach skokowych (w następstwie wykręcenia, zwichnięcia, złamania kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.) – w zależności od ich stopnia dolegliwości:
a) bez zniekształceń 1–15 b) ze zniekształceniem, upośledzeniem funkcji ruchowej i statycznej stopy 15–25

Dziennik Ustaw – 24 – Poz. 200 c) powikłane przewlekłym zapaleniem kości i stawu, przetokami, martwicą aseptyczną, zmianami neurologicznymi itp. 25–40 163 Zesztywnienie stawu skokowego – w zależności od ustawienia stopy, zmian wtórnych i powikłań:
a) pod kątem zbliżonym do prostego 10–20 b) w innych ustawieniach czynnościowo niekorzystnych 20–40 164 Złamanie kości piętowej lub skokowej z przemieszczeniem, zniekształceniem i innymi zmianami wtórnymi:
a) miernego stopnia – w zależn ości od wielkości zaburzeń czynnościowych 5–15 b) znacznego stopnia lub z powikłaniami – w zależn ości od wielkości zaburzeń czynnościowych 15–30 165 Utrata kości piętowej lub skokowej 40 166 Uszkodzenia kości stępu z przemieszczeniem, zniekształceniami i innymi zmianami wtórnymi:
a) miernego stopnia – w zależn ości od wielkości zaburzeń czynnościowych 5–10 b) znacznego stopnia lub z innymi powikłaniami – w zależn ości od wielkości zaburzeń 10–20 167 Złamania kości śródstopia z przemieszczeniem i zniekształceniem stopy:
a) złamania I lu b V kości z wyraźnym przemieszczeniem – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych 5–15 b) złamania II, III lub IV kości śródstopia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych 3–10 c) złamanie trzech i więcej kości śródstopia – w zależności od zab urzeń czynnościowych 10–20 168 Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości, przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami neurologicznymi ocenia się według lp. 167 ze zwiększ eniem procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 1–10 169 Inne uszkodzenia stopy pozostawiające zmiany bliznowate i zniekształcające – w zależności od stopnia upośledzenia czynności 1–15 170 Utrata stopy w całości 50 171 Utrata stopy na poziomie stawu Choparta 40 172 Utrata stopy w stawie Lisfran ca 35 173 Utrata stopy w obrębie kości śródstopia – w zależn ości od rozległości utraty przedstopia i cech kikuta 20–30 Palce stopy
174 Utrata paliczka paznokciowego palucha 5 175 Utrata całego palucha 7 176 Utrata palucha wraz z kością śródstopia – w zależności od rozmiaru utraty kości śródstopia 10–20 177 Utrata palców II –V w części lub w całości – za każdy palec 2 178 Utrata V palca wraz z kością śródstopia – w zależn ości od wielkości utraty kości śródstopia 5–10 179 Utrata palców I I–IV z kością śródstopia – w zależn ości od wielkości utraty kości śródstopia, za każdy palec 3–5 180 Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji 1–5

Dziennik Ustaw – 25 – Poz. 200 O. Porażenia i niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych
181 Uszkodzenia częściowe lub całkowite – w zależności od stopnia zaburzeń: prawy lewy
a) nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem podobojczykowym 5–15 b) nerwu piersiowego długiego 5–15 5–10 c) nerwu pachowego 15–25 10–20 d) nerwu mięśniowo -skórneg o 10–25 5–20 e) nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia 15–45 5–35 f) nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia 10–30 5–25 g) nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia odwracacza przedramienia 5–25 5–15 h) nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia odwracacza przedramienia 5–15 1–10 i) nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia 10–40 5–30 j) nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka 5–25 5–15 k) nerwu łokciowego 10–30 5–20 l) splotu ba rkowego części nadobojczykowej (górnej) 15–25 10–20 m) splotu barkowego części podobojczykowej (dolnej) 25–45 20–40 n) pozostałych nerwów odcinka szyjno -piersiowego 1–15 o) nerwu zasłonowego 5–15 p) nerwu udowego 10–30 q) nerwów pośladkowych (górnego i dolnego) 10–20 r) nerwu sromowego wspólnego 5–25 s) nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stos uje się tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach) 20–60 t) nerwu piszczelowego (normę w wysokości ponad 30% stosuje się tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach) 10–40 u) nerwu strzałkowego 10–20 v) splotu lędźwiowo -krzyżowego 40–70 w) pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo -krzyżowego 1–10 Uwag a: Według lp. 181 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów obwodowych.
W przypadkach wsp ółistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych stos uje się
ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych
182 Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną – w zależności od stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów prawy lewy 30 50

P. Choroby powstałe w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej
183 Skutki zatruć ostrych i przewlekłych oraz ich następstwa wywołane substancjami chemicznymi 0–100

Dziennik Ustaw – 26 – Poz. 200 Uwag a: Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej i rodzaju uszkodzenia, tj. zespołu objawów klinicznych i stopnia upośledzenia sprawności ustroju obniżającego zdolność do służby (pracy) . Przy ocenie stosuje się ustalenia określon e w lp. 87 i 88 , z uwzględnien iem uwag zawarty ch w tych pozycjach
184 Pylice płuc:
a) bez zaburzenia sprawności układu oddechowego , stanowiące profilaktyczne przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie pyłu zwłókniającego w stężeniach przekraczających NDS 10–20 b) z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub wymiany gazów w płucach z ograniczeniem wydolności wysiłkowej układu oddechowego 21–60 c) z objawami przewlekłego serca płucnego lub niewydolności
oddechowo -krążeniowej 61–100 185 Przewlekłe nieodwracalne schorzenia układu odde chowego powstałe w następstwie działania substancji: toksycznych, drażniących, uczulających (alergenów) lub czynników mechanicznych:
a) przewlekłe nieswoiste choroby układu oddechowego (PNChUO) w okresie wydolności układu oddechowego, stanowiące profilaktyc znie uzasadnione przeciwwskazania do dalszej pracy w narażeniu na kontakt z czynnikami zawodowymi uszkadzającymi układ oddechowy 10–20 b) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc) w okresie względnej wydolności
układu oddechowego (ograniczenie wydolności wentylacyjne j po obciążeniu wysiłkiem fizycznym) 20–40 c) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc i innymi chorobami układu
oddechowego) w okresie niewydolności oddechowej 40–80 d) rozwinięty, zaawansowany, przewlekły zespół płucno -sercowy w okresie niewydolności układu krążenio wo-oddechowego, który może wymagać opieki innych osób 80–100 186 Choroby spowodowane działaniem promieni jonizujących i ciał promieniotwórczych (również nowotwory, choroby narządu wzroku i skóry spowodowane działaniem tych czynników) 0–100 187 Trwałe usz kodzenie zdrowia w wyniku oddziaływania pola elekromagnetycznego wielkiej częstotliwości w zakresie mikrofal i fal radiowych 0–100 188 Choroby wywołane działaniem wysokich lub niskich temperatur otoczenia: 0–100 a) udar cieplny lub jego następstwa
b) wycze rpanie cieplne albo jego następstwa
c) odmrożenia lub trwałe skutki odmrożeń
189 Zespół wibracyjny:
a) choroba wibracyjna wyrównana (postać parestezyjno -czuciowa, wstępne stadium zmian naczyniowych, drobne zmiany kostne wykryte radiologicznym badaniem ukł adu kostno -stawowego), stanowiąca przeciwwskazanie do służby (pracy) w narażeniu na działanie wibracji 25–40 b) choroba wibracyjna niewyrównana 45–80 190 Przewlekłe choroby układu ruchu powstałe w warunkach służby (pracy) związanej z wymuszoną postawą ciał a, nadmiernym przeciążeniem i mikrourazami: złamania powolne, zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych, uszkodzenia i zwyrodnienia łąkotek, zmiany zapalne mięśni i przyczepów ścięgnistych, martwica kości nadgarstka i uszkodzenia krążka międzykrę gowego, przeciążeniowe zmiany zwyrodnieniowe 5–50 191 Choroby narządu wzroku wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi lub chemicznymi 0–100

Dziennik Ustaw – 27 – Poz. 200 Uwag a: Przy ocenie uszczerbku na zdrowiu uwzględnia się ustalenia określon e w lp. 27–41 192 Uszkodzenia narządu słuchu związane z długotrwałym narażeniem na działanie nadmiernego hałasu 0–50 Uwaga: Uszczerb ek na zdrowiu ocenia się na podstawie ustale ń zawartych w lp. 42 193 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym długotrwałym wysiłkiem głosowym:
a) guzki głosowe twarde 10–30 b) wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych 10–40 c) niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią 10–30 194 Choroby skóry i błon śluzowych spowodowane warunkam i służby (pracy) w zależności od lokalizacji, rozległości i natężenia zmian 0–50 Uwaga: Zmiany o charakterze złośliwym kwalifik uje się według lp. 195, zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego – według lp. 186, a zmiany wywołane chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi (pasożytniczymi) – według lp. 197
195 Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie styczności z czynnikami rakotwórczymi: 20–100
a) nowotwory skóry
b) nowotwory dróg moczowych
c) nowotwory układu oddechowego
d) nowotwory przewodu pokarmow ego
e) choroby rozrostowe układu krwiotwórczego i chłonnego (niektóre typy białaczek, chłoniaki, szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne)
f) niektóre typy mięsaka
g) międzybłoniak otrzewnej i opłucnej
h) nowotwory układu wewnątrzwydzielniczego
Uwaga: Stopień uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od lokalizacji zmian nowotworowych i ich zaawansowania.
Nowotwory powstałe w następstwie działania promieniowania jonizującego kwalifik uje się
według lp. 186
196 Choroby wywołane pracą w warunkach pod wyższonego lub obniżonego ciśnienia atmosferycznego oraz w warunkach działania przyspieszeń 0–100 197 Choroby zakaźne i inwazyjne (pasożytnicze) oraz ich przewlekłe następstwa w przypadkach, gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby, a charakt er służby wymagał bezpośredniego kontaktu ze środowiskiem lub materiałem zakaźnym 0–100 Uwag a: Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się w zależności od skutków, jakie choroba pozostawiła w narządach i układach
198 Żylaki podudz i z rozległymi, trudno gojącymi się owrzodzeniami 20–50 199 Zaburzenia reaktywne oporne na leczenie, powstałe w szczególnych warunkach służby wojskowej:
a) zaburzenia stresowe pourazowe – PTSD 5–20 b) psychozy reaktywne 20–100 c) trwałe potraumatyczne zmian y osobowości 5–20 200 Zespoły i złamania przeciążeniowe 5–30

Dziennik Ustaw – 28 – Poz. 200 Załącznik nr 3
WZÓR

ORZECZENIE N R
w sprawie ustalenia dla celów odszkodowawczych uszczerbku na zdrowiu

(nazwa wojskowej komisji lekarskiej) Dnia 20 r. komisja w składzie:
przewodniczący:
członkowie: 1)
2)
działając na podstawie
na zarządzenie
przeprowadziła badanie lekarskie i wydała niniejsze orzeczenie .

Nazwisko i imię :
Numer PESEL :
Stopień wojskowy :
Przydział służbowy :
Data powołania do służby wojskowej :
Miejsce zamieszkania :
Określenie następstw wypadku lub rozpoznanie choroby, łącznie z towarzyszącymi powikłaniami :
Stopień procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowany chorobą lub wypadkiem z dnia wynosi:
Ustalenie, czy stwierdzony uszczerbek na zdrowiu żołnierza pozostaje w związku ze służbą wojskową :
Szczegółowe uzasadnienie :

mp. Przewodniczący :
Członkowie : 1)
2)

Od niniejszego orzeczenia przysługuje odwołanie do
za pośrednictwem w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania.

Uwag a: Orzeczenie sporządza się w 4 egzemplarzach . Po zatwierdzeniu orzeczenia 1 egzemplarz pozostaje w komisji sporządzającej orzeczenie , a pozostałe przesyła się : − 1 egzemplarz zainteresowane mu żołnierz owi, − 1 egzemplarz do właściwego ośrodka zamiejscowego Centralnego Wojskow ego Centrum Rekrutacji , − 1 egzemplarz dowódcy jednostki, w której żołnierz pełni służbę. Załącznik nr 3 WZÓR

Dziennik Ustaw – 29 – Poz. 200 Załącznik nr 4
WZÓR

(nazwa wojskowej komisji lekarskiej)
ORZECZENIE N R
w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową

Dnia 20 r. komisja w składzie:
przewodniczący:
członkowie: 1)
2)
działając na podstawie
na zarządzenie
wydała niniejsze orzeczenie .

Nazwisko i imię :
Numer PESEL :
Data i miejsce urodzenia : , data śmierci :
Stopień wojskowy :
Przydział służbowy :
Data powołania do służby wojskowej :
Miejsce zamieszkania :
Przyczyna zgonu :
Związek śmierci ze służbą wojskową :
Szczegółowe uzasadnienie:

Przewodniczący:
mp. Członkowie : 1)
2)

Centralna Wojskowa Komisja Lekarska zatwierdziła orzeczenie w dniu:

Przewodniczący:
mp. Członkowie: 1)
2)

Uwaga: Orzeczenie sporządza się w 5 egzemplarzach dla żołnierzy zawodowych, a w 4 egzemplarzach dla żołnierzy niezawodowych. Po zatwierd zeniu orzeczeni a 1 egzemplarz pozostaje w komisji sporządzającej orzeczenie, a pozostałe przesyła się:
− 1 egzemplarz do właściwego wojskowego centrum rekrutacji ,
− 1 egzemplarz do wojskowego organu emerytalnego (dotyczy żołnierzy zawodowych),
− 1 egzemplarz osobie uprawnionej, o której mowa w art. 509 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305, z późn. zm.) . Załącznik nr 4 WZÓR