Dz.U. 2024 poz. 572

DZIENNIK USTAW
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, dnia 15 kwietnia 2024 r. Poz. 572 OBWIESZCZENIE
MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy − Kodeks postępowania administracyjnego

Na podstawie art. 16 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i nie- których innych aktów prawnych ( Dz. U. z 2019 r. poz. 1461 ) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępo wania administracyjnego ( Dz. U. z 2023 r. poz. 775), z uwzględ- nieniem zmian wprowadzon ych ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz. U. poz. 803) oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem 27 marca 2024 r.
Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje art. 17 i art. 24 ustaw y z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barie r administracyjnych i prawnych (Dz. U. poz. 803), które stanowi ą: „Art. 17. 1. Do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej
ustawy wydaniem decyzji w pierwszej instancji stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotych- czaso wym.
Do decyzji wydanych w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, przepisu art. 127 § 1a ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się .” „Art. 24. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

art. 10 i art. 20, które wchodzą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia;
art. 5, art. 14 i art. 19, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2023 r.”. Marszałek Sejmu: S. Hołownia

Dziennik Ustaw – 2 – Poz. 572

Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 2024 r. (Dz. U. poz. 572) USTAWA
z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
DZIAŁ I Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres obowiązywania
Art. 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje:

postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidual- nych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco;
postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw o kreślonych w pkt 1;
postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jedno stek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2;
postępowanie w sprawach wyda wania zaświadczeń;
nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu;
tryb europejskiej współpracy administracyjnej.
Art. 2. Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków (Dział VIII)
przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.
Art. 2a. § 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje również sposób wykonywania obowiązku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w spra- wie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.1)), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/679”, w postępowaniach wymienionych w art. 1 i art. 2. § 2. Wykonywanie obowiązku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, odbywa się nie zależnie od obowiązków organów administracji publicznej przewidzianych w Kodeksie postępowania administracyjnego i nie wpływa
na tok i wynik postępowania.
§ 3. Wystąpienie z żądaniem, o którym mowa w art. 18 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, nie wpływa na tok i wynik postępowania.
Art. 3. § 1. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:
postępowania w sprawach karnych skarbowych;
spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 i 2760 ), z wyjątkiem przepisów działów IV i VIII.
§ 2. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się również do post ępowania w sprawa ch:
(uchylony)
(uchylony)
(uchylony)
należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,
o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2.

Dziennik Ustaw – 3 – Poz. 572

§ 3. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się także do postęp owania w sprawach wynika- jących z:

nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednost- kami organizacyjnymi,
podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacy jnych w ymienionych w pkt 1, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 4. Do postępowania w sprawach wymienionych w § 1, 2 i 3 pkt 2 stosuje się jednak prz episy działu VIII.
§ 5. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy Kodeksu post ępowania administracyjnego w całości lub w części na postępowania w sprawach w ymienionych w § 2. Art. 4. Kodeks postępowania administracyjnego nie narusza szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego i konsularnego oraz umów i zwyczajów międzynarodowych.
Art. 5. § 1. Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracy jnym, rozumie się przez to przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
§ 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:
kodeksie – rozumie się przez to Kodeks postępowania administracyjnego;
(uchylony )
organach administracji publicznej – rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów,
działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy admin istracji rządowej (zespolonej i niezespol onej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymi enione w art. 1 pkt 2;
ministrach – rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełni ących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników cent ralnych urzędów administracji
rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra , a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy, o których mowa w art. 1 pkt 1 i 4;
organizacjach społecznych – rozumie się przez to organizacje zawodowe, sam orządowe, spółdzielcze i inne organi - zacje społeczne;
organach jednostek samorządu terytorialnego – rozumie się przez to organy gminy, powiatu, województwa, związków
gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kiero wników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prez ydenta miasta), starosty lub marszałka woje- wództwa, a ponadto samorządowe k olegia odwoławcze.
Rozdział 2
Zasady ogólne
Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.
Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wsz elkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczn y i słuszny interes obywateli.
Art. 7a. § 1. Jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obo wiązku bądź ogranicze- nie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się:
jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego;
w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.

Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 572

Art. 7b. W toku postępowania organy administracji publicznej współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokład- nego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz sprawność postępowania, prz y pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy.
Art. 8. § 1. Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalnośc i, bezstronności i równego traktowania.
§ 2. Organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym.
Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązan e do należytego i wyczerpującego informowa nia stron o okolicz noś- ciach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postę- powania administracyjnego. Organy czuw ają nad tym, aby strony i inne osoby uc zestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.
Art. 10. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowan ia, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowi edzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
§ 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zw łoki ze względu na niebezpiecze ństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
§ 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstą- pienia od zasa dy określonej w § 1. Art. 11. Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowan ia środków przymusu.
Art. 12. § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posł ugując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.
Art. 13. § 1. Organy administracji publicznej w sprawach, których charakter na to pozwala, dążą do polubownego roz- strzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiot em postępowania w należących do ich właściwości sprawach, w szczególności przez podejmowanie czynności:

skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach;
niezbędnych do przeprowadzenia mediacji.
§ 2. Organy administracji publicznej podejmują wszystkie uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udziel ają wyjaśnień o możliwościach i korzyś - ciach polubownego załatwien ia sprawy.
Art. 14. § 1. (uchylony)
§ 1a. Sprawy należy prowadzić i załatwiać na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej. Pisma utrwalone w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej o patruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu administracji publicznej ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią.
§ 1b. Sprawy mogą być z ałatwiane z wykorzystaniem pism generowanych automatycznie i opatrzonych kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu administracji publicznej. W przypadku pism generowanych automatycznie przepisów o koniecz- ności opatrzenia pisma podpisem pracownika organu administracji publicznej nie stosuje się.
§ 1c. Sprawy mogą być załatwiane z wykorzystaniem usług online udostępnianych przez organy administracji publicznej
po uwierzytelnieniu strony lub innego uczestnika postępowania w sposób określony w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizując ych zadania publiczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 307).
§ 1d. Pisma kierowane do organów administracji publicznej mogą być spo rządzane na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej. Do opatrywania ich podpisami i pieczęciami stosuje się przepisy § 1a i 1b.
§ 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344 ) lub za pomocą innych środków łączności, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia po winny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

Dziennik Ustaw – 5 – Poz. 572

Art. 14a. Organy administracji publicznej umożliwiają stronom ocenę działania urzędów kierowanych przez te organy, w tym pracowników tych urzędów.
Art. 15. Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 16. § 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne roz- patrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub z miana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postę- powania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych.
§ 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie
określonych w odrębnych ustawach.
§ 3. Decyzje ostateczne, których nie można zaskarżyć do sądu, są prawomocne.
Rozdział 3
Organy wyższego stopnia i organy naczelne
Art. 17. Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej;
w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie;
w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 – odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością;
w stosunku do organów organizacji społecznych – odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku – organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.
Art. 18. Organami naczelnymi w rozumieniu kodeksu są:
w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu ter ytorialnego, z wyjątkiem samo rzą- dowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych – Prezes
Rady Ministrów lub właściwi ministrowie;
w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 – odpowiednie organy o ogólnokrajowym za sięgu
działania;
w stosunku do organów organizacji społecznych – naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu – Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.
Rozdział 4
Właściwość organów
Art. 19. Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.
Art. 20. Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania.
Art. 21. § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
w sprawach dotyczących nieruchomości – według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze
właściwości dwóch lub więcej org anów, orzekanie należy do organu, na którego obszarz e znajduje się większa część nieruchomości;
w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy – według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony;
w innych sprawach – według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju – według miejsca
pobytu strony lub jednej ze stron; j eżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu – według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
§ 2. Jeżeli nie można ust alić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca – do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Ś ródmieście w m.st. Warszawie.

Dziennik Ustaw – 6 – Poz. 572

Art. 22. § 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2–4 – wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu – sąd administracyjny;
między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego s amego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty – starosta;
między organami administracji zespolonej w jednym województwie niewymi enionymi w pkt 2 – wojewoda;
między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych wojewód ztwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej – minister właściwy do spraw administracji publicznej;
(uchylony)
między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych woj ewództwach – minister właściwy do spraw administracji publicznej;
między wojewodą a organami administracji niezespolonej – minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieni u z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą;
między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1–4, 6 i 7 – wspólny dla nich organ wyż szego stopnia, a w razie braku takiego organu – minister właściwy d o spraw administracji publicznej;
między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister – Prezes Rady Ministrów.
§ 2. Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.
§ 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:
strona;
organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji public znej, pozostające w sporze;
minister właściwy do spraw adminis tracji publicznej;
minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny;
Rzecznik Praw Obywatelskich.
Art. 23. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego o bszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i za- wiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygni ęcia sporu.
Rozdział 5
Wyłączenie pracownika oraz organu
Art. 24. § 1. Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;
swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;
osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;
w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;
z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;
w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzę dności słu żbowej.
§ 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przy- sposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3). § 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie stro ny albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie upra wdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.
§ 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynnoś ci niecierpiące zwłoki ze względu na interes spo łeczny lub ważny interes stron.

Dziennik Ustaw – 7 – Poz. 572

Art. 25. § 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów mająt - kowych:

jego kierownika lub osób pozostających z tym kierow nikiem w stosunkach okr eślonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3;
osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3. § 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego praco wnika do prowadzenia sprawy.
§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:
w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 – organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę;
w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 – organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymie- niona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierown icze. Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie gdy osobą wymie nioną
w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do załatwienia sprawy
wyznacza Prez es Rady Ministrów.
§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia
sprawy, stosuje się odpowiednio § 2. Art. 27. § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określ onych w art. 24 § 1. O wyłącze- niu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wni osek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.
§ 1a. Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem.
§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2. § 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze postanowienia, wyznacza inne samo rządowe kolegium odwoławcze.
Art. 27a. (uchylony)
Rozdział 6
Strona
Art. 28. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Art. 29. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorząd owe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne – również jednostki nieposiadające os obowości prawnej.
Art. 30. § 1. Zdolnoś ć prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywil nego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 2. Osoby fizyczne nieposiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli . § 3. Strony niebędące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub statut owych przedstawicieli.
§ 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.
§ 4a. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych, wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa strony, w razie jej śmierci w toku postępowania, jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem strony, na jej miejsce wstępuje zarządca sukcesyjny. W przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego do postępowania toczącego się
z udziałem zarządcy sukcesyjnego na jego miejsce wstępują następcy prawni zmarłego.
§ 5. W sprawach dotyczących spadków nieobjęt ych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku – kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej.

Dziennik Ustaw – 8 – Poz. 572

Art. 31. § 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

wszczęcia postępowania,
dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym i nteres społeczny.
§ 1a. Organizacja społeczna, o której mowa w § 1, może brać udział w postępowaniu w imieniu i na rzecz pracownika
delegowanego na terytorium RP lub z terytorium RP albo pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP lub z tery- torium RP – za zgodą strony w imieniu i na rzecz której występuje w postępo waniu.
§ 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.
§ 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony.
§ 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadam ia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zaint eresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.
§ 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawac h strony, może za zgodą organu administracji
publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.
§ 6. (uchylony)
Art. 32. Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynnoś ci wymaga jej osobist ego działania.
Art. 33. § 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.
§ 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.
§ 2a. (uchylony)
§ 3. Pełnomocnik do łącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także doradca podatkowy m ogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie . Organ administracji publicznej może w razie wątpliwości zażądać urzę- dowego poświadczenia podpisu strony.
§ 3a. (uchylony)
§ 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomo cnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbl iższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do wystę - powania w imieniu strony.
Art. 34. § 1. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedst awiciela dla osoby nieobecnej l ub niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony.
§ 2. W przypadku konieczności podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki organ administracji publicznej wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu wyznaczenia dla niej przedstawiciela
przez sąd.
Rozdział 7
Załatwianie spraw
Art. 35. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza
ten organ.
§ 3. Załatwienie sprawy wyma gającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca , a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w po- stępowaniu odw oławczym – w ciągu miesiąca od dnia ot rzymania odwołania.

Dziennik Ustaw – 9 – Poz. 572

§ 3a. Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania.
§ 4. Przepisy szczególne mogą określać inne terminy niż określone w § 3 i 3a.
§ 5. D o terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidz ianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów doręczania z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285, 1860 i 2699 ), okresów zawieszenia postępowania, okresu trwania mediacji oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu.
Art. 36. § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia.
§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy
z przyczyn niezależnych od organu.
Art. 37. § 1. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli:

nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub pr zepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie
z art. 36 § 1 (bezczynność);
postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).
§ 2. Ponaglenie zawiera uzasadnienie.
§ 3. Ponaglenie wnosi się:
do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie;
do organu prowadzącego postępowanie – jeżeli nie ma organu wyższego stopnia.
§ 3a. Jeżeli ponaglenie zostało wniesione przed upływem terminu określonego w art. 35 albo przepisach szczególnych, organ prowadzący postępowanie pozostawia ponaglenie bez rozpoznania. Przepisów § 4 –8 nie stosuje się . § 4. Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany przekazać ponaglenie organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ter minie siedmiu dni od dnia jego otrzymania. Organ przekazuje ponaglenie wraz z niezbędnymi odpisami akt sprawy. Przekazując ponaglenie, organ jest obowiązany ustosunkować się do niego.
§ 5. Organ, o którym mowa w § 3, rozpatruje ponaglenie w terminie siedmi u dni od dnia jego otrzymania.
§ 6. Organ rozpatrujący ponaglenie wydaje postanowienie, w którym:
wskazuje, czy organ rozpatrujący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, stwierdzając jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa;
w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości:
a) zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy, wyznaczając termin do jej załatwienia, jeżeli postępowanie jest niezakończone,
b) zarządza wyja śnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także
podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.
§ 7. Organ rozpatrujący ponaglenie może z urzędu zmienić postanowienie, o któr ym mowa w § 6, wyznaczając dłuższy termin zakończenia postępowania, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, wymagające dłuższego postępowania, nieznane w momencie wyznaczania terminu.
§ 8. W przypadku, o którym m owa w § 3 pkt 2, przepisów § 4, 6 i 7 nie stosuje się. W przypadku stwierdzenia bez- czynności lub przewlekłości organ prowadzący postępowanie niezwłocznie załatwia sprawę oraz zarządza wyjaśnienie przy- czyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekł ości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.
Art. 38. Pracownik organu administracji publicznej podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzi anej w przepisach prawa, jeżeli z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie
lub prowadził postępowanie dłużej niż było to niezbędne do załatwienia sprawy.

Dziennik Ustaw – 10 – Poz. 572

Rozdział 8
Doręczenia
Art. 39. § 1. Organ administracji publicznej doręcza pisma na adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, zwany dalej „adresem do doręczeń elektro - nicznych ”, chyba że doręczenie następuje na konto w systemie teleinformatycznym organu albo w siedzi bie organu.
§ 2. W przypadku braku możliwości doręczenia w sposób, o którym mowa w § 1, organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem:

przez operatora wyznaczonego z w ykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, albo
przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
§ 3. W przypadku braku możliwości do ręczenia w sposób, o którym mowa w § 1 i § 2 pkt 1, organ administracji publicznej doręcza pisma:
przesyłką rejestrowaną, o której mowa w art. 3 pkt 23 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640 ), albo
przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
§ 4. W przypadku doręczenia decyzji, której organ administracji publicznej nadał rygor natychmiastowej wykonalności , albo decyzji, która podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy, w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych albo jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w szczególności bezpieczeństwo państwa, obron- ność lub porządek publiczny, organ administracji publicznej może doręczyć decyzję w sposób określo ny w § 3. Przepisów § 1 i § 2 pkt 1 nie stosuje się.
Art. 391. W przypadku doręczenia w sposób, o którym mowa w art. 39 § 1, pisma doręcza się stronie lub innemu uczestnikowi postępowania na:
adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów el ektronicznych, o której mowa w art. 25 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, zwanej dalej „baz ą adresów elektronicznych”, a w przypadku pełnomocnika – na adres do doręczeń elektronicznych wskazany w podaniu, albo
adres do d oręczeń elektronicznych powiązany z kwalifikowaną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego, za pomocą której wniesiono podanie, jeżeli adres do doręczeń elektronicznych strony lub innego uczestnika postępo- wania nie został wpisany do bazy adresów el ektronicznych.
Art. 392. (uchylony) Art. 393. § 1. W przypadku pism wydanych przez organ administracji publicznej w postaci elektronicznej przy wyko- rzystaniu systemu teleinformatycznego, które zostały opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym
albo podpisem osobistym, zaawanso waną pieczęcią elektroniczną albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną, doręczenie może polegać na doręczeniu wydruku pisma uzyskanego z tego systemu odzwierciedlającego treść tego pisma.
§ 2. Wydruk pisma, o którym mowa w § 1, zawiera:
informację, że pismo zostało wydane w postaci elektronicznej i podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby, która je podpisała, albo opatrzone zaawansowaną pieczęcią elektroniczną albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną;
identyfikator tego pisma, nadawany przez system teleinformatyczny, za pomocą którego pismo zostało wydane.
§ 3. Wydruk pisma, o którym mowa w § 1, może zawierać mechanicznie odtwarza ny podpis osoby, która podpisała pismo.
§ 4. Wydruk pisma, o którym mowa w § 1, stanowi dowód tego, co zostało stwierdzone w piśmie wydanym w postaci elektronicznej.
Art. 394. W przypadku doręczenia w sposób, o którym mowa w art. 39 § 1, do ustalenia dnia doręczenia kores pondencji stosuje się przepis art. 42 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.
Art. 40. § 1. Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – temu przedstawicielowi.
§ 2. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi. Jeżeli ustanowiono kilku pełnomoc- ników, doręcza się pisma tylko jednemu pełnomocnik owi. Strona może wskazać takiego pełnomocnika.
§ 3. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron pisma doręcza się wszystkim stronom , chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważni oną do odbioru pism.

Dziennik Ustaw – 11 – Poz. 572

§ 4. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej, innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkow skim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospo darczym, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzec zypospolitej Polskiej i nie działa za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Pols kiej, jest obowiązana wskazać w Rzeczy pospolitej Polskiej pełno mocnika do doręczeń, chyba że doręczenie następuje usługą rejestrowanego doręczenia elektro nicznego.
§ 5. W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla tej strony pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.
Art. 41. § 1. W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swojego adresu.
§ 2. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychcz asowym adresem ma skutek prawny.
Art. 42. § 1. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy albo na adres do korespondencji wskazany w bazie adresów elektronicznych.
§ 2. Pisma mogą być doręczane również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie sta- nowią inaczej.
§ 3. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w § 1 i 2, a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.
Art. 43. W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi
lub dozorcy domu, jeżeli osoby te p odjęły się oddania pisma adres atowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawia- damia się adresata, umieszczając z awiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.
Art. 44. § 1. W razie niemożności doręczen ia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:

operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej – w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego;
pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) – w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upowa żnioną osobę lub organ.
§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w który m adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.
§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się
w aktach sprawy.
Art. 45. Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich si edziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism. Przepis art. 44 stosuje się odpowiednio.
Art. 46. § 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swoim podpisem ze wskazaniem daty doręczenia . § 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.
§ 3. (uchylony)
§ 4. (uchylony)
§ 5. (uchylony)

Dziennik Ustaw – 12 – Poz. 572

§ 6. (uchylony)
§ 7. (uchylony)
§ 8. (uchylony)
§ 9. (uchylony)
§ 10. (uchylony)
Art. 47. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnota cją o od- mowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Art. 48. § 1. Pisma skierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34. § 2. Pisma kierowane do osób korzystając ych ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycz- nego lub konsularnego doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i zwyczajach między- narodowych.
Art. 49. § 1. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, zawiadomieni e stron o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej może nastąpić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwy- czajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacj i Publicznej na stronie pod- miotowej właściwego organu administracji publicznej.
§ 2. Dzień, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biule- tynie Informacji Publicznej wskazuje się w treści tego obwieszczenia, ogłoszenia lub w Biuletynie Informacji Publicznej. Zawiadomienie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji P ublicznej.
Art. 49a. Poza przypadkami, o których mowa w art. 49, organ może dokony wać zawiadomienia o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej w formie, o której mowa w art. 49 § 1, jeżeli w postępowaniu bierze udział więcej niż dwad zieścia stron. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, zawiadomienie jest w takim przypadku skuteczne wobec stron, które zostały na piśmie uprzedzone o zamiarze zawiadami ania ich w określony sposób. Do zawia domienia stosuje się przepis art. 49 § 2.
Art. 49b. § 1. W przypadku zawiadomienia strony zgodnie z art. 49 § 1 lub art. 49a o decyzji lub postanowieniu, które podlega zaskarżeniu, na wniosek strony, organ, który wydał decyzję lub postanowienie, niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech dni od dnia otrzymania wniosku, udostępnia stronie odpis decyz ji lub postanowienia w sposób i formie określonych we wniosku, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje organ, nie umożliwiają udostępnienia w taki sposób lub takiej formie.
§ 2. Jeżeli decyzj a lub postanowienie, o których mowa w § 1, nie mogą być udostępnione stronie w sposób lub formie określonych we wniosku, organ powiadamia o tym stronę i wskazuje, w jaki sposób lub jakiej formie odpis decyzji lub postanowienia może być niezwłocznie udostęp niony.
Rozdział 9
Wezwania
Art. 50. § 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do zło- żenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika, na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia spra wy lub dla wykonywania czynności urzędowych.
§ 2. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było ucią żliwe.
§ 3. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się
pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej p obytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.
Art. 51. § 1. Do osobistego stawienia się wezwany je st obowiązany tylko w obrębie gminy lub mi asta, w którym zamieszkuje albo przebywa.
§ 2. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zam ieszkałego lub przebywającego w sąsied- niej gminie albo mieście.

Dziennik Ustaw – 13 – Poz. 572

Art. 52. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście
do złożenia wyjaśnień lub zeznań al bo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.
Art. 53. Przepisów art. 51 i 52 nie stosu je się w przypadkach, w których charakter sprawy lub czynn ości wymaga dokonania czynności przed organem administracji publicznej prowadzącym p ostępowanie.
Art. 54. § 1. W wezwaniu należy wskazać:

nazwę i adres organu wzywającego ;
imię i nazwisko wzywanego ;
w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany ;
czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie;
termin, do którego żądanie po winno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika ;
skutki prawne niezastosowania się do wezwania.
§ 1a. W wezwaniu zawiera się również informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679 , chyba że wezwany posiada te informacje, a ich zakres lub treść nie uległy zmianie.
§ 2. Wezwanie powinno być opatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.
Art. 55. § 1. W sprawach ni ecierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem danych wymienionych w art. 54 § 1 oraz imienia, nazwiska i stanowiska służbowego pracow- nika organu wzywaj ącego.
§ 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w § 1 powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.
Art. 56. § 1. Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszty podró ży i inne należn ości ustalone zgodnie z przepisami zawartymi w dziale 2 tytułu III ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1144, 1532 i 1860 ). Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona bez swojej winy została błędnie wezwana do stawienia się.
§ 2. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępo- wanie, przed wydaniem d ecyzji, pod rygorem utraty roszcz enia. Rozdział 10
Terminy
Art. 57. § 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
§ 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.
§ 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatni m miesiącu, który odpowiada począt- kowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.
§ 3a. Terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było – w dniu poprzedzającym bezpośrednio ten dzień.
§ 4. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, któr y nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Dziennik Ustaw – 14 – Poz. 572

§ 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:

wysłane na adres do doręczeń elektronicznych organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał dowód otrzymania, o którym mowa w art. 41 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych;
nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe albo placówce pocztowej operatora świadczącego poczto we usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia
o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
złożone w polskim urzędzie konsularnym ;
złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej ;
złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku ;
złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.
Art. 58. § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni , że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.
§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest nied opuszczalne.
Art. 59. § 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia
o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.
§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia os tatecznie organ właściwy do roz patrzenia
odwołania lub zażalenia.
Art. 60. Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji
publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub p ostanowienia.
DZIAŁ II Postępowanie
Rozdział 1
Wszczęcie postępowania
Art. 61. § 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzęd u postępo- wanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postęp owania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie umorzyć.
§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organ owi administracji publicznej.
§ 3a. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wystawienia dowodu otrzymania, o którym mowa w art. 41 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczenia ch elektronicznych.
§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
§ 5. Organ administracji publicznej przekazuje informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679,
przy pierwszej czynności skierowanej do strony, chyba że strona posiada te informacje, a ich zakres lub treść nie uległy zmianie.
Art. 61a. § 1. Gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez oso bę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o od- mowie wszczęcia postępowania. Przepis art. 61 § 5 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Na postanowienie, o który m mowa w § 1, służy zażalenie.
Art. 62. W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji p ublicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Dziennik Ustaw – 15 – Poz. 572

Art. 63. § 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) wnosi się na piśmie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu. Podania utrwalone w postaci elektronicznej wnos i się na adres do doręczeń elektronicznych lub za pośrednic- twem konta w systemie teleinformatycznym organu administracji publicznej. Jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, podania wniesione na adres poczty elektronicznej organu administracji publicz nej pozostawia się bez rozpoznania.
§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres, również w przypadku złożenia podania w postaci elektronicznej, i żądanie oraz czynić zado ść innym wymaganiom ustalonym w przepisac h szcze- gólnych.
§ 3. Podanie wniesione na piśmie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.
§ 3a. Podanie wniesione na adres do doręczeń elektronicznych lub za pośrednictwem konta w systemie teleinforma- tycznym organu administracji publicznej zawiera dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru.
§ 3b. (uchylony)
§ 4. Organ administracji publicznej jest obowiązany potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący tego zażąda.
§ 5. (uchylony)
Art. 64. § 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.
§ 2. Jeżeli podanie nie spełnia innych wymagań ustalonych w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia
braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.
Art. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaśc iwy w sprawie, nie- zwłocznie przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając je dnocześnie o tym wnoszącego podanie. Zawiadomienie o przekazaniu p owinno zawi erać uzasadnieni e. § 1a. Zawiadomienie o przekazaniu sprawy zawiera również informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządze nia 2016/679, w zakresie danych przetwarzanych przez organ przekazujący, chyba że wnoszący podanie posiada te informacje, a ich zakres l ub treść nie uległy zmianie.
§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zacho - waniem terminu.
Art. 66. § 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, or gan administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równo- cześnie zawiadomi wnosz ącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinform uje go o treści § 2. Do zawiadomienia stosuje się odpowiednio przepis art. 65 § 1a. § 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.
§ 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesi ono, zwraca je wn oszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
§ 4. Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaści wy. Rozdział 2
Metryki, protokoły i adnotacje
Art. 66a. § 1. W aktach sprawy zakłada się metrykę sprawy.
§ 2. W treści metryki sprawy wskazuje się wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postę - powaniu administracyjnym oraz określa się wszystkie podejmowane prze z te osoby czynności wraz z odpowiednim odesła- niem do dokumentów określających te czynności.
§ 3. Metryka sprawy, wraz z dokumentami do których odsyła, stanowi obowiązkową część akt sprawy i jest na bieżąco aktualizowana.

Dziennik Ustaw – 16 – Poz. 572

§ 4. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określa, w drodze rozporządz enia, wzór i sposób prowadze- nia metryki sprawy, uwzględniając treść i formę metryki określoną w § 1 i 2 oraz obowiązek bieżącej aktualizacji metryki, a także, aby w oparciu o treść metryki było możliwe ustalenie treści czynności w postępowaniu administracyjnym podejmo- wanych w sprawie przez poszczególne osoby . § 5. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje spraw, w których
obowiązek prowadzenia metryki sprawy jest wyłączony ze względu na nieproporcjonalność nakładu środków koniecznych do prowadzenia metryki w stosunku do prostego i powtarzalnego charakteru tych spraw.
Art. 67. § 1. Or gan administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności post ępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność z ostała w inny sposób utrwalona na piśmie.
§ 2. W szczególności sporządza się protokół:

przyjęcia wniesionego ustnie podania ;
przesłuchania strony, świadka i biegłego ;
oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu admin istracji publicznej;
rozprawy ;
ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.
Art. 68. § 1. Prot okół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.
§ 2. Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Art. 69. § 1. Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony d o podpisu osobie z eznającej niezwłocz- nie po złożeniu zeznania.
§ 2. W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dok onał przekładu; tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.
Art. 70. Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania na p iśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.
Art. 71. Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podp isaniem.
Art. 72. § 1. Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.
§ 2. (uchylony)
Rozdział 3
Udostępnianie akt
Art. 73. § 1. Strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysłu- guje również po zakończeniu postępowania.
§ 1a. Czynności określone w § 1 są dokonywane w lokalu organu administracji public znej w obecności pracownika tego organu.
§ 1b. Wgląd w akta sprawy w przypadku, o którym mowa w art. 236 § 2, następuje z pominięciem danych osobowych osoby składającej skargę.
§ 2. Strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
§ 3. Organ administracji publicznej może zapewnić stronie dokonanie czynności, o których mowa w § 1, w swoim systemie teleinformatycznym, po uwierzytelnieniu strony w sposób okre ślony w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Dziennik Ustaw – 17 – Poz. 572

Art. 74. § 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy zawierających informacje niejawne o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne ”, a także do innych akt, które organ adm inistracji publicznej wyłączy ze wzgl ędu na ważny interes państwowy.
§ 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnie- nia takich kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Art. 74a. Przepis art. 73 § 1 nie narusza prawa osoby, której dane dotyczą, do skorzystania z uprawnień wynikających z art. 15 rozporządzenia 2016/679.
Rozdział 4
Dowody
Art. 75. § 1. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne
z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegły ch oraz oględziny . § 2. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ a dministracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświad- czenie zł ożone pod r ygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przepis art. 83 § 3 stosuje się odp owiednio.
Art. 76. § 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego org any państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, c o zostało w nich urz ędowo stwierdzone.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych przez organy jednostek organi- zacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw wymienionych w art. 1 pkt 1 i 4. § 3. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów wymienionych w tych przepisach.
Art. 76a. § 1. Jeżeli dokument znajduje się w aktach organu lub podmiotu, o którym mowa w art. 76 § 1 lub 2, wystar- czy przedstawić urzędowo poświadczony przez ten organ lub podmiot odpis lub wyciąg z dokumentu. Organ administracji publicznej zażąda udzielenia o dpisu lub wyciągu, jeżeli strona sama uzyskać ich nie może. Gdy organ uzna za k onieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może wystąpić o jego dostarczenie.
§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgo dność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem p atentowym lub doradcą podatkowym.
§ 2a. Jeżeli odpis dokumentu został sporządzony na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, poświadczenia jego zgodności z oryginałem, o którym mowa w § 2, dokonuj e się przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego lub podpisu osobistego. Odpisy dokumentów poświadczane elektronicznie sporządzane są w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działal ności podmiotów realizujących zadania publiczne.
§ 2b. Upoważniony pracownik organu prowadzącego postępowanie, któremu został okazany oryginał dokumentu wraz z odpisem, na żądanie strony, poświadcza zgodność odpis u dokumentu z oryginałem. Poświadczenie obejmuje podpis pracow- nika, datę i oznaczenie miejsca sporządzenia poświadczenia, a na żądanie strony, również godzinę sporządzenia poświad- czenia. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszko dzenia), należy stwierdzić to w poświadczeniu.
§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomoc- nika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym albo prz ez upoważ- nionego pracownika organu prowadzącego postępowanie ma charakter dokumentu urzędowego . § 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, organ administracji publicznej z ażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedł ożenia or yginału tego dokumentu.
Art. 77. § 1. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
§ 2. Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące prze- prowadzenia dowodu.
§ 3. Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwi enia sprawy (art. 52) może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem tego postępowania.
§ 4. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu
należy zakomunikować stronie.

Dziennik Ustaw – 18 – Poz. 572

Art. 78. § 1. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli prze dmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy.
§ 2. Organ administracji publicznej może nie uwzględnić żądania (§ 1), które nie zostało zgłoszone w toku przeprowa- dzania dowodów lub w czasie rozprawy, jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami, chyba że mają one zn aczenie dla sprawy.
Art. 79. § 1. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, bieg łych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed t erminem.
§ 2. Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.
Art. 79a. § 1. W postępowaniu wszczętym na żądanie strony, informując o możliwości wypowiedzenia się co do zebra- nych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, organ administracji publicznej jest obowiązany do wskazania przesłanek zależnych od strony, które nie zostały na dzień wysłania informacji spełnione lub wykazane, co może skutkować wydaniem decyzji niezgodne j z żądaniem strony. Przepisy art. 10 § 2 i 3 stosuje się.
§ 2. W terminie wyznaczonym na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, strona może przedłożyć dodatkowe dowody celem wykazania spełnienia przesłanek, o któryc h mowa w § 1.
Art. 80. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okolicz- ność została udowodniona.
Art. 81. Okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność w ypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 10 § 2. Art. 81a. § 1. Jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograni - czenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się:

jeżeli w sprawie uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bez pośredni wpływ na interesy
osób trzecich;
jeżeli przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów;
jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porzą dku publicznego;
w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.
Art. 82. Świadkami nie mogą być:
osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń ;
osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały
w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy;
duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Art. 83. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w sto- sunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zez nań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobi enia, opieki lub kurateli.
§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich wymie- nionych w § 1 na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezp ośrednią szkodę ma jątkową albo spowodować naruszenie obo- wiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.
§ 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza ś wiadka o prawie odmowy zeznań i odpowie- dzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszy we zezn ania. § 4. Mediator nie może być przesłuchany w charakterze świadka co do faktów, o któ rych dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że uczestnicy mediacji zwolnią go od obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.

Dziennik Ustaw – 19 – Poz. 572

Art. 84. § 1. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.
§ 2. Biegły podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24. Poza tym do biegłych stosuje się przepisy dotycząc e przesłuchania świadków.
Art. 85. § 1. Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.
§ 2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na w ezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin.
Art. 86. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśni one fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.
Art. 87. Organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie postępowania dowo- dowego lub jego części jednemu ze swych członków lub pracowników, jeżeli szczeg ólne przepisy temu się nie sprzeciwiają.
Art. 88. § 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego w ezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezz asadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, oka- zania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ przeprowadzaj ący dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania – grzywną do 200 zł. Na postanowienie
o ukaraniu grzywną służy zażalenie.
§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.
§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu przewidzianych w przepisach szczególnych.
Art. 88a. W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, obowiązkom, o których mowa w art. 88 § 1, organ przeprowadzający dowód, zamiast wymierzyć żołnierzowi karę grzywny, występuje do dow ódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z wnios kiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Rozdział 5
Rozprawa
Art. 89. § 1. Organ administracji publicznej przeprowadzi, z urzędu lub na wniosek strony, w toku postępow ania roz- prawę, w każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania lub gdy wymaga tego przepis prawa.
§ 2. Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia inter esów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wy jaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.
Art. 90. § 1. Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne do jej przeprowadzenia.
§ 2. W szczególności organ wzywa:

strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście
lub przez przedstawicieli albo pełnomo cników;
świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.
§ 3. Ponadto organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe je dnostki organizacyjne, organizacje spo łeczne , a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W tym przypadku organ wzywa je do wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą oświadczenia i dowo dów dla jego poparcia . Art. 91. § 1. W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.
§ 2. Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym, organizacjom i innym
osobom, wezwanym do udziału w rozprawie, doręcza się wezwanie na piśmie.
§ 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nieznane organowi administracji publicznej , należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego og łoszenia zwyczajowo przyjętej w danej
miejscowości lub przez udostępnienie zawiadomienia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właści- wego organu administracji publicznej .

Dziennik Ustaw – 20 – Poz. 572

Art. 92. Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastą- piły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.
Art. 93. Rozprawą kieruje wyzna czony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewod- niczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego.
Art. 93a. Osoba pozbawiona wolności, która przebywa w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, może brać udział w rozprawie przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jej przeprowadzenie na odległość i tam dokonywać czyn - ności. W miejscu przebywania osoby pozbawionej wolności w czynnościach bierze udział przedstawiciel administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego oraz może wziąć udział pełnomocnik, jeżeli został ustanowiony, i tłumacz, jeżeli osoba pozbawiona wolności włada niedostatecznie językiem p olskim.
Art. 94. § 1. Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi prz eszkody do jej prze- prowadzenia.
§ 2. Kierujący rozprawą odroczy ją, jeżeli stwierdzi poważne nieprawidłowości w wezw aniu stron na rozprawę, jeżeli niestawie nie się strony zostało spowodowane przeszkodą trudną do przezwyciężenia, a także z innej ważnej przyczyny.
Art. 95. § 1. Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego.
§ 2. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom pytania, j eżeli nie mają one istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie strony należy zamieścić w protokole osnowę treści uchylonego pytania.
Art. 96. Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w roz- prawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozpr awy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.
Rozdział 5a
Mediacja
Art. 96a. § 1. W toku postępowania może być przeprowadzona mediacja, jeżeli pozwala na to charakter sprawy.
§ 2. Mediacja jest dobrowolna.
§ 3. Celem mediacji jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń dotyczących jej załatwienia w granicach obowi ązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody.
§ 4. Uczestnikami mediacji mogą być:

organ prowadzący postępowanie oraz strona lub strony tego postępowania albo
strony postępowania.
Art. 96b. § 1. Organ administracji publicznej, z ur zędu lub na wniosek strony, zawiadamia strony oraz organ, o którym mowa w art. 106 § 1, w przypadku gdy ten organ nie zajął stanowiska, o możliwości przeprowadzenia mediacji.
§ 2. We wniosku strona może wskazać mediatora.
§ 3. W zawiadomieniu o możliwości przeprowadzenia mediacji organ administracji publicznej zwraca się do stron o:
wyrażenie zgody na przeprowadzenie mediacji,
wybranie mediatora
– w terminie czternastu dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
§ 4. Zawiadomienie o możliwości przeprowadze nia mediacji zawiera pouczenie o zasadach prowadzenia mediacji oraz ponoszenia jej kosztów.
Art. 96c. Mediacji nie przeprowadza się w przypadku niewyrażenia zgody na przeprowadzenie mediacji w terminie, o którym mowa w art. 96b § 3.
Art. 96d. § 1. Jeżeli u czestnicy mediacji wyrazili zgodę na przeprowadzenie mediacji, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji. Postanowienie doręcza się stronom oraz organowi, o którym mowa w art. 106 § 1.
§ 2. W postanowieniu o skierowaniu sprawy do mediacji wskazuje się mediatora wybranego przez uczestników mediacji , a jeżeli uczestnicy mediacji nie wybrali mediatora, wskazuje się mediatora wybranego przez organ administracji publicznej, posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju.

Dziennik Ustaw – 21 – Poz. 572

Art. 96e. § 1. Organ administracji publicznej, kierując sprawę do mediacji, odracza rozpatrzenie sprawy na okres do dwóch miesięcy.
§ 2. Na zgodny wniosek uczestników mediacj i lub z innych ważnych powodów termin określony w § 1 może zostać przedłużony, nie dłużej jednak niż o miesiąc.
§ 3. W przypadku nieosiągnięcia celów mediacji określonych w art. 96a § 3 w terminie, o którym mowa w § 1 albo 2,
organ administracji publicznej wydaje postanowienie o zakończeniu mediacji i załatwia sprawę.
Art. 96f. § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych, w szczególności mediator wpisany na listę stałych med iatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego , lub na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię, o której informację przekazano prezesowi sądu okr ęgowego.
§ 2. W przypadku gdy organ prowadzący postępowanie jest uczestnikiem mediacji, mediatorem może być wyłącznie osoba wpisana na listę stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego , lub mediator wpisany na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię, o której informację przekazano prezesowi sądu okręgowego.
§ 3. Mediatorem nie może być pracownik organu administr acji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie.
Art. 96g. § 1. Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji i niezwłocznie ujawnić okolicz- ności, które mogłyby wzbudzić wątpliwość co do jego bezstronności, w tym odpowied nio okoliczności, o których mowa w art. 24 § 1 i 2.
§ 2. Mediator odmawia przeprowadzenia mediacji w przypadku wątpliwości co do jego bezstronności i niezwłocznie zawiadamia o tym uczestników mediacji oraz organ administracji publicznej, jeżeli nie jest on uczestnikiem mediacji.
Art. 96h. Organ administracji publicznej niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe uczestników mediacji oraz ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, jeżeli je posiada.
Art. 96i. Mediator zapoznaje się z aktami sprawy i ma prawo sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, chyba że uczestnik mediacji w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia o skierowaniu sprawy do mediacji nie wyrazi zgody na zapoz nanie się mediatora z aktami.
Art. 96j. § 1. Mediacja nie jest jawna.
§ 2. Mediator, uczestnicy mediacji i inne osoby biorące udział w mediacji są obowiązani zachować w tajemnicy wszel- kie fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że uczestnicy mediacji postanowią inaczej.
§ 3. Propozycje ugodowe, ujawnione fakty lub oświadczenia złożone w toku mediacji nie mogą być wykorzystywane po jej zakończeniu, z wyjątkiem ustaleń zawartych w protokole z przebiegu mediacji.
Art. 96k. Mediator prowadzi mediację, dążąc do polubownego rozwiązania sporu, w tym przez wspieranie uczestni- ków mediacji w formułowaniu przez nich propozycji ugodowych.
Art. 96l. § 1. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem m ediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.
§ 2. Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji pokrywa organ administracji publicznej, a w sprawach, w których może być zawarta ugoda – strony w równych częściach, chyba że postanowią one inaczej.
§ 3. Koszty mediacji są pokrywane niezwłocznie po jej zakończeniu.
Art. 96m. § 1. Mediator sporządza protokół z przebiegu mediacji.
§ 2. Protokół z przebiegu mediacji zawiera:

czas i miejsce przeprowad zenia mediacji;
imiona i nazwiska (nazwy) oraz adresy (siedziby) uczestników mediacji;
imię i nazwisko oraz adres mediatora;
dokonane ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy;
podpis mediatora oraz uczestników mediacji, a jeżeli którykolwiek z uczestników mediacji nie może podpisać proto- kołu, wzmiankę o przyczynie braku podpisu.
§ 3. Mediator niezwłocznie przedkłada protokół z przebiegu mediacji organowi administracji publicznej w celu włączenia
go do akt sprawy i doręcza odpis tego protokołu uczestnikom mediacji.

Dziennik Ustaw – 22 – Poz. 572

Art. 96n. § 1. Jeżeli w wyniku mediacji zostaną dokonane ustalenia dotyczące załatwienia sprawy w granicach obo- wiązującego prawa, organ administracji publicznej załatwia sprawę zgodnie z tymi ustal eniami, zawartymi w protokole z przeb iegu mediacji.
§ 2. Do akt postępowania nie włącza się dokumentów i innych materiałów, które nie znajdują się w aktach postępowania,
ujawnionych w toku mediacji przez jej uczestników, jeżeli te dokumenty i materiały nie stanowią podstawy do załatwienia sprawy zgodnie z ustaleniami zawartymi w protokole z przebiegu mediacji.
Rozdział 6
Zawieszenie postępowania
Art. 97. § 1. Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:

w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony albo zarządcy sukcesyjnego do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postę powanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);
w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony ;
w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych ; 3a) w razie wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, gdy postępowanie toczyło się z udziałem zarządcy sukcesyjnego, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłego do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie ni e podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);
gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd ;
na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w przypadku gdy stroną p ostępowania jest podmiot w restrukturyza- cji, o którym mowa w art. 2 pkt 44 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 2253 oraz z 2023 r. poz. 825, 1705,
1784 i 1843 ). § 2. Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, o których mowa w § 1 pkt 1 –4, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.
§ 3. Organ administracji publicznej podejmie postępowanie, o którym mowa w § 1 pkt 5, na wniosek Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego.
Art. 98. § 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.
§ 2. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowa- nia, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.
Art. 99. Organ administracji publicznej, który z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 1 –3a zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, poczyni równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępo- wania. Tak samo postąpi organ w razie zawieszenia z tej samej przyczyny postępowania wszczętego na żądanie strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.
Art. 100. § 1. Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę do wystą- pienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu.
§ 2. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4 mogłoby spowodować niebezpieczeń- stwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szk odę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrz ygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia
wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przy- padku organ może uzależnić zał atwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpiecz enia.
Art. 101. § 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia albo podjęcia postępowania organ admin istracji publicznej zawiadamia strony.
§ 2. W przypadku zawieszenia postępowania na żądanie strony lub jednej ze stron (art. 98 § 1) organ pouczy je o treści
przepisu art. 98 § 2. § 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia zawieszonego postępowania służy
stronie zażalenie.

Dziennik Ustaw – 23 – Poz. 572

Art. 102. W czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego.
Art. 103. Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kodeksie.
Rozdział 7
Decyzje
Art. 104. § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że prz episy kodeksu stanowią inaczej.
§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.
Art. 105. § 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ
administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępow ania odpowiednio w całości albo w części.
§ 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postę- powanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Art. 106. § 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję w ydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.
§ 2. Organ zał atwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, z awiadamia o tym stronę.
§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia d oręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.
§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić post ępowanie wyjaśniające.
§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na któ re służy stronie zażalenie.
§ 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się przepisy art. 36 –38, przy czym organ obowiązany do zajęcia stanowiska niezwłocznie informuje organ załatwiający sprawę o wniesieniu ponaglenia.
Art. 106a. § 1. Organ załatwiający sprawę może, z urzędu albo na wniosek strony lub organu, do którego zwrócono się
o zajęcie stanowiska, zwołać posiedzenie, jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia za jęcia stanowiska (posiedzenie w trybie współdziałania).
§ 2. Organ załatwiający sprawę może zwołać posiedzenie w trybie współdziałania przed upływem terminu do zajęcia stanowiska, określonego w art. 106 § 3, a jeżeli przepis prawa przewiduje inny termin, przed upływem tego terminu, tylko na wniosek organu, do któr ego zwrócono się o zajęcie stanowiska.
§ 3. Organ załatwiający sprawę może wezwać strony na posiedzenie w trybie współdziałania. Przepisy art. 90 –96 sto - suje się odpowiednio.
§ 4. Zwołanie posiedzenia w trybie współdziałania nie zwalnia z obowiązku rozpatr zenia ponaglenia, o którym mowa
w art. 106 § 6. Postanowienie, o którym mowa w art. 106 § 5, może zostać wpisane do protokołu posiedzenia w trybie współdziałania.
Art. 107. § 1. Decyzja zawiera:

oznaczenie organu administracji publicznej;
datę wydania;
oznaczenie strony lub stron;
powołanie podstawy prawnej;
rozstrzygnięcie;
uzasadnienie faktyczne i prawne;
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się
odwołania;
podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji;
w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od dec yzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały , albo podstawie d o wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.

Dziennik Ustaw – 24 – Poz. 572

§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać dec yzja. § 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udo- wodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem prz episów prawa.
§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji w ydanych na skutek odwołania.
§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa
lub porząd ek publiczny.
Art. 108. § 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykona lności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stra tami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przy- padku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ
wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.
Art. 109. § 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie.
§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłos zona us tnie. Art. 110. § 1. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręcz enia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.
§ 2. Organ administracji publicznej, w przypadku milczącego załatwienia sprawy, jest związany wydanym w tym trybie
rozstrzygnięciem od dnia następującego po dniu, w którym upływa termin przewidziany na wydanie decyzji lub postano- wienia kończącego postępowanie albo wniesienie sprzeciwu, o ile kodeks nie stanowi inaczej.
Art. 111. § 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu adm inistracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.
§ 1a. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować z urzędu w zakresie, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od dnia do ręczenia lub ogłoszenia decyzji.
§ 1b. Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postano wienia.
§ 2. W przypadku wydania postanowienia, o którym mowa w § 1b, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa
lub skargi biegnie od d nia jego doręczenia lub ogłoszenia.
Art. 112. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastoso wała się do tego pouczenia.
Art. 113. § 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.
§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony wątpli- wości co do treści decyzji.
§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.
Rozdział 8
Ugoda
Art. 114. W sprawie, w której toc zy się postępowanie administracyjne, strony mogą zawrzeć ugodę, jeżeli charakter sprawy na to pozwala i nie sprzeciwiają się temu przepisy szczególne.
Art. 115. Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowa nie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.
Art. 116. § 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli istnieją przesłanki do jej zawa rcia, pouczając strony o trybie i skutkach zawarcia ugody.
§ 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w myśl § 1, organ a dministracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.

Dziennik Ustaw – 25 – Poz. 572

Art. 117. § 1. Ugodę sporządza upoważniony pracownik organu administracji publicznej na piśmie, na podstawie zgodnych oświadczeń stron.
§ 1a. Ugoda zawiera:

oznaczenie organu administracji publicznej, przed którym ugoda została zawarta, i stron postępowania;
datę sporządzenia ugody;
przedmiot i treść ugody;
podpisy stron oraz podpis upoważnionego pracownika organu administracji publicznej z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego.
§ 2. Przed podpisaniem ugody upoważniony pracownik organu administracji publicznej odczytuje stronom jej treść, chyba że ugoda została zawarta z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Ugodę włącza się do akt sprawy.
Art. 118. § 1. Ugoda wymaga zatwierdzen ia przez organ administracji publicznej, przed którym z ostała zawarta.
§ 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106. § 3. Organ administracji publicznej odmó wi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nieuwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w § 2, albo naruszaj ącej interes społeczny bądź słuszny interes stron.
Art. 119. § 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.
§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne
postanow ienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postan owieniu.
§ 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom ugodę albo jej odpis.
Art. 120. § 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.
§ 2. (uchylony)
Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.
Art. 121a. Do ugody zawartej przed mediato rem przepisy art. 117 –121 stosuje się odpowiednio.
Art. 122. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia w sprawie jej zatwierdzenia
lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące d ecyzji.
Rozdział 8a
Milczące załatwienie sprawy
Art. 122a. § 1. Sprawa może być załatwiona milcząco, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
§ 2. Sprawę uznaje się za załatwioną milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie strony, jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręcze nia żądania strony właściwemu organowi administracji publicznej albo innym terminie określonym w przepisie szczególnym organ ten:
nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie (milczące zakończenie postępowania) albo
nie wniesi e sprzeciwu w drodze decyzji (milcząca zgoda).
Art. 122b. Za dzień wydania decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, o której mowa w art. 122a
§ 2 pkt 1, albo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 122a § 2 pkt 2, uznaje się dzień:
nadania sprzeciwu, decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie za pokwitowaniem przez opera tora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listo pada 2012 r. – Prawo pocztowe albo
doręczenia za pokwitowaniem sprzeciwu, decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przez pracow- ników organu administracji publicznej lub inne upoważnione osoby, albo
wprowadzenia sprzeciwu, decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie do systemu teleinformatycz- nego w przypadku, o którym mowa w art. 391.

Dziennik Ustaw – 26 – Poz. 572

Art. 122c. § 1. Milczące załatwie nie sprawy następuje w dniu następującym po dniu, w którym upływa termin prze- widziany do wydania decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie albo wniesienia sprzeciwu. W przy- padku gdy organ przed upływem terminu do załatwienia sprawy zawiad omi stronę o braku sprzeciwu, milczące załatwienie sprawy następuje w dniu doręczenia tego zawiadomienia.
§ 2. Jeżeli podanie nie spełnia wymagań wskazanych w przepisach lub jest konieczne doprecyzowanie treści żądania, stosuje się przepis art. 64. Termin, o którym mowa w art. 122a § 2, biegnie od dnia uzupełnienia braków lub doprecyzowania treści żądania.
§ 3. Jeżeli w sprawie, która może być załatwiona milcząco, organ odwoławczy wydał decyzję na podstawie art. 138 § 2,
termin, o którym mowa w art. 122a § 2, biegnie od dnia doręczenia organowi pierwszej instancji akt sprawy wraz z tą decyzją.
Art. 122d. § 1. Do spraw załatwianych milcząco nie stosuje się przepisów art. 10 i art. 79a.
§ 2. Zawieszenie postępowania administracyjnego wstrzymuje bieg terminu, o którym mowa w art. 122a § 2.
Art. 122e. W aktach sprawy zamieszcza się adnotację o milczącym załatwieniu sprawy, wskazując treść rozstrzyg nięcia oraz jego podstawę prawną.
Art. 122f. § 1. Na wniosek strony organ administracji publicznej, w drodze postan owienia, wydaje zaświadczenie o milczącym załatwieniu sprawy albo odmawia wydania takiego zaświadczenia.
§ 2. Na postanowienie, o którym mowa w § 1, przysługuje zażalenie.
§ 3. Zaświadczenie o milczącym załatwieniu sprawy zawiera:

oznaczenie organu administracji publicznej i strony lub stron postępowania;
datę wydania zaświadczenia o milczącym załatwieniu sprawy;
powołanie podstawy prawnej;
treść rozstrzygnięcia sprawy załatwionej milcząco;
datę milczącego załatwienia sprawy;
pouczenie o możliwości wniesienia zażalenia;
podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania zaświadczenia.
§ 4. Zaświadczenie o milczącym załatwieniu sprawy doręcza się wszystkim stronom w sprawie załat wionej milcząco.
§ 5. W zakresie nieuregulowanym w § 1 –4 do zaświadczenia o milczącym załatwieniu sprawy stosuje się przepisy działu VII.
Art. 122g. Do spraw załatwionych milcząco przepisy rozdział ów 12 i 13 w dziale II stosuje się odpowiednio. Przyjmuje się, że skutek wydania decyzji ostatecznej powstał w terminie czternastu dni od dnia upływu terminu, o którym mowa w art. 122c § 1. Art. 122h. § 1. W sprawach załatwianych milcząco organ administracji publicznej udostępnia informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, na swojej stronie internetowej oraz w widocznym miejscu w swojej siedzibie.
§ 2. Przekazanie informacji, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, w sposób określony w § 1, nie zwalnia organu administracji publicznej z obowiązku ich przekazania przy pierwszej czynności skierowanej do strony.
Rozdział 9
Postanowienia
Art. 123. § 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.
§ 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
Art. 124. § 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, ozna- czenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzyg nięcie, pouczenie, czy i w ja kim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu a dministracyjnego, oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.
§ 2. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli słu ży na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

Dziennik Ustaw – 27 – Poz. 572

Art. 125. § 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie.
§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 postanowienia mogą być stronom ogł aszane ustnie.
§ 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktyc znym i prawnym.
Art. 126. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 105, art. 107 § 2–5 oraz art. 109–113, a do postano- wień, od których przysługuje zażalenie, oraz do postanowień określonych w art. 134 – również art. 145–152 oraz art. 156–159, z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 151 § 1 i art. 158 § 1, wydaje się postanowienie.
Rozdział 10
Odwołania
Art. 127. § 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej i nstancji.
§ 1a.2) Decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna.
§ 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa prze- widuje inny organ odwoławczy.
§ 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwo- łanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne roz patrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.
§ 4. (uchylony ) Art. 127a. § 1.3) Przed upływem terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania
wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję.
§ 2. Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwo- łania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
Art. 128. Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne w ymogi co do treści odwołania.
Art. 129. § 1. Odwołanie wnosi się do właściwego o rganu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.
§ 2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogło szona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie.
§ 3. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.
Art. 130. § 1. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.
§ 2. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w przypadk ach, gdy:

decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108) ;
decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.
§ 4. Decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, jeżeli jest zgodna z żądaniem wszys tkich stron lub jeżeli wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania.
Art. 131. O wniesieniu odwołania organ administracji publicznej, który wydał decyzję, zawiadomi strony.
Art. 132. § 1. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ adm inistracji publicznej, który w ydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze s tron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania.
§ 3. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie.
Dodany przez art. 1 pkt 1 ustaw y z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz. U. poz. 803), która weszła w życ ie z dniem 12 maja 2023 r.
W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnośniku 2.

Dziennik Ustaw – 28 – Poz. 572

Art. 133. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji w myśl art. 132. Art. 134. Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz u chybienie ter- minu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.
Art. 135. Organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe wyk onanie decyzji.
Art. 136. § 1. Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie st rony lub z urzędu dodatkowe postęp owanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.
§ 2. Jeżeli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie, na zgodny wniosek wszystkich stron zawarty w odwołaniu, organ odwoławczy przeprowadza postępowanie wyjaśniające w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia postępowania, organ odwoławczy może zlecić przeprowadzenie określonych czynności postępowania wyjaś - niającego organowi, który wydał decyzję.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się także w przypadku, gdy jedna ze stron zawarła w odwołaniu wniosek o prz eprowadzenie przez organ odwoławczy postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy, a pozostałe strony wyraziły na to zgodę w terminie czternastu dni od dnia doręczenia im zawiadomienia o wniesieniu odwołania, zawierającego wni osek o przeprowadzenie przez organ odwoławczy postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy.
§ 4. Przepisów § 2 i 3 nie stosuje się, jeżeli przeprowadzenie przez organ odwoławczy postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy byłoby nadmiernie utrudnione.
Art. 137. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ o dwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.
Art. 138. § 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo
uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy albo uc hylając tę decyzję – umarza postępowanie pierwszej insta ncji w całości albo w części, albo
umarza postępowanie odwoławcze.
§ 2. Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej in stancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaś - nienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoli czności
należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrz eniu sprawy.
§ 2a. Jeżeli organ pierwszej instancji dokonał w zaskarżonej decyzji błędnej wykładni przepisów prawa, które mogą znaleźć zastosowanie w sprawie, w decyzji, o której mowa w § 2, organ odwoławczy określa także wytyczne w zakresie wykładni tych przepisów.
§ 2b. Przepisu § 2 nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 136 § 2 lub 3. Organ odwoławczy po przepro- wadzeniu postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy wydaje decyzję, o które j mowa w § 1 albo 4.
§ 3. (uchylony ) § 4. Jeżeli przepisy przewidują wydanie decyzji na blankiecie urzędowym, a istnieją podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji, organ odwoławczy uchyla decyzję i zobowiązuje organ pierwszej instancji do wydania decyzji o określonej treści.
Art. 139. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.
Art. 140. W sprawach nieuregulowanych w art. 136–139 w postępowaniu przed organami odwoławczymi mają odpo- wiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organami pierwszej instancji.

Dziennik Ustaw – 29 – Poz. 572

Rozdział 11
Zażalenia
Art. 141. § 1. Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stan owi. § 2. Zażaleni a wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało
ogłoszone ustnie – od dnia jego ogłoszenia stronie.
Art. 142. Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylk o w odwołaniu od decyzji.
Art. 143. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uz asadnione.
Art. 144. W sprawach nieuregulow anych w niniejszym rozdziale do zażaleń mają odpowiednie zastosowanie przepisy
dotyczące odwołań.
Rozdział 12
Wznowienie postępowania
Art. 145. § 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktycz ne, okazały się fałszywe;
decyzja wydan a została w wyniku przestępstwa;
decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27;
strona bez własnej winy n ie brała udziału w postępowaniu;
wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniej ące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;
decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmie nnie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2);
decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzec zenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmie nione.
§ 2. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszo- wania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnie- nie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpiecze ństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.
§ 3. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w prze- pisach prawa.
Art. 145a. § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konst ytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w termini e jednego mi esiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Art. 145aa. § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść wydanej decyzji.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie je dnego miesiąca od dnia publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Art. 145b. § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało wydane orzeczenie sądu stwierdz ające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania ( Dz. U. z 2023 r. poz. 970), jeżeli naruszenie tej z asady miało wpływ na rozstrzygnięci e sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego mi esiąca od dnia uprawomocnie- nia się orzeczenia sądu.

Dziennik Ustaw – 30 – Poz. 572

Art. 146. § 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w a rt. 145 § 1 pkt 3 –8 oraz w art. 145a–145b, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.
§ 2. Nie uchyla się de cyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychcz asowej.
Art. 147. Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie postępowania z prz yczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz art. 145a –145b następuje tylko na żądanie strony.
Art. 148. § 1. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowią- cej podstawę do wzn owienia postępowania.
§ 2. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji.
Art. 149. § 1. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.
§ 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wzno- wienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.
§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia.
§ 4. Na postanowienie, o którym mowa w § 3, służy zażalenie.
Art. 150. § 1. Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.
§ 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w § 1, o wznowieniu postępo- wania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równ ocześn ie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych
w art. 149 § 2. § 3. Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegium odwoław cze. Art. 151. § 1. Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania określonego
w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której:

odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a, art. 145aa lub art. 145b, albo
uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a, art. 145aa lub art. 145b, i wydaje nową decyzję rozstrzyg ającą o istocie sprawy.
§ 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których
mowa w art. 146, organ administracji publicznej ogr aniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszenie m prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.
§ 3. W sprawach, o których mowa w § 1, przepisów o milczącym załatwieniu sprawy nie stosuje się.
Art. 152. § 1. Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia post ępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności spr awy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wy- niku wznowienia post ępowania.
§ 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie za żalenie, chyba że postanowienie wydał
minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.
Art. 153. (uchylony)
Rozdział 13
Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji
Art. 154. § 1. Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchy- lona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
§ 2. W przypadkach określonych w § 1 właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uch ylenia lub zmiany dotych czaso- wej decyzji.
§ 3. (uchylony)

Dziennik Ustaw – 31 – Poz. 572

Art. 155. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchy- lona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepis y szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony; przepis art. 154 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 155a. W sprawach, o których mowa w art. 154 i art. 155, przepisów o m ilczącym załatwieniu sprawy nie stosuje się.
Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości ;
wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa ;
dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco;
została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały ;
w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą ;
zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Art. 157. § 1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządo we kolegium odwoławcze – ten organ.
§ 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 3. (uchylony)
Art. 158. § 1. Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuj e w drodze decyz ji. Przepisów o mil- czącym załatwieniu sprawy nie stosuje się.
§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyz ji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.
§ 3. Jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, o której mowa w art. 156 § 2, upłynęło trzydzieści lat, nie wszczyna się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Art. 159. § 1. Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wstrzyma z urzędu
lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawd opodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymie- nionych w art. 156 § 1. § 2. Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.
Art. 160. (uchylony)
Art. 161. § 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny spo- sób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu lud zkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gos podarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.
§ 2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie.
§ 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszcz enie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił tę decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również
o odszkodowaniu.
§ 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniaj ąca decyzję.
§ 5. (uchylony)
Art. 162. § 1. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:
stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w inte- resie społecznym lub w interesie strony;
została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.

Dziennik Ustaw – 32 – Poz. 572

§ 2. Organ administracji publicznej, o którym mowa w § 1, uchyli decyzję , jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.
§ 3. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję na podstawie przepisów § 1 i 2 w drodze decyzji.
Art. 163. Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona n abyła prawo,
także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne.
Art. 163a. W sprawach, o których mowa w art. 161 –163, przepisów o milczącym załatwieniu sprawy nie stosuje się.
Rozdział 14
Postępowanie uproszczone
Art. 163b. § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przepis szcze- gólny tak stanowi.
§ 2. Postępowanie uproszczone może dotyczyć interesu prawnego lub obowiązku tylko jednej strony, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Przepisu art. 62 nie stosuje się.
§ 3. W sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym stosuje się przepisy o milczącym załatwieniu sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 163c. § 1. W postępowaniu uproszczonym strona może wnieść podanie z wykorzystaniem urzędowego formu la- rza, w którym wskazuje okoliczności ma jące znaczenie dla sprawy oraz przedstawia dowody wraz z żądaniem wszczęcia postępowania.
§ 2. Urzędowy formularz zawiera pouczenie o treści § 4.
§ 3. (uchylony)
§ 4. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego z wykorzystaniem urzędowego formularza ni e jest dopusz- czalne późniejsze zgłaszanie przez stronę nowych żądań.
Art. 163d. Jeżeli uwzględnienie nowych okoliczności powołanych przez stronę w toku postępowania jest istotne dla wyniku tego postępowania, a ich uwzględnienie doprowadzi do jego przedłuże nia, organ administracji publicznej w dalszym ciągu prowadzi postępowanie z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału, o czym niezwłocznie informuje stronę.
Art. 163e. § 1. Postępowanie dowodowe jest ograniczone do dowodów zgłoszonych przez stronę, łączn ie z żądaniem wszczęcia postępowania, oraz dowodów możliwych do ustalenia na podstawie danych, którymi dysponuje organ prowa- dzący postępowanie.
§ 2. W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym nie stosuje się przepisu art. 81.
Art. 163f. Uzasadni enie decyzji wydanej w postępowaniu uproszczonym może ograniczać się do wskazania faktów, które organ administracji publicznej uznał za udowodnione , oraz przytoczenia przepisów prawa stanowiących podstawę prawną decyzji.
Art. 163g. Postanowienia wydane w p ostępowaniu uproszczonym można zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji, z wyjątkiem postanowień wydanych po wydaniu decyzji, postanowień o zawieszeniu lub odmowie podjęcia zawieszonego postępowania oraz postanowień, w odniesieniu do których możliwość ich za skarżenia przewidują przepisy szczególne.
DZIAŁ III
Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych
Art. 164–179. (uchylon e) Art. 180. § 1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy doty- czące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych spr awach.
§ 2. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające z przepisów o ubezpieczeniach społecznych, o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych, o funduszu alimentacyjn ym, a także sprawy wynikające z przepisów
o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społec zne. Art. 181. Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy odrębne; do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio przepis art. 180 § 1.

Dziennik Ustaw – 33 – Poz. 572

DZIAŁ IV
Udział prokuratora
Art. 182. Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postę- powania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
Art. 183. § 1. Prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewni enia, aby postępo- wanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.
§ 2. Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępo- waniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.
Art. 184. § 1. Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę.
§ 2. Prokurator wnosi sprzeciw do organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji
albo jej uchylenia lub zmiany.
§ 3. Sprzec iw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny.
§ 4. Jeżeli podstawą sprzeciwu jest naruszenie przepisu art. 145 § 1 pkt 4, wniesienie sprzeciwu wymaga zgody strony.
Art. 185. § 1. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty jego wniesienia.
§ 2. W razie niezałatwienia sprzeciwu w terminie określonym w § 1 mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 36–38. Art. 186. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy orga n administracji public znej wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony.
Art. 187. W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej, do kt órego sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpat rzyć, czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili za- łatwienia sprzeciwu.
Art. 188. Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182–184, służą prawa strony.
Art. 189. Prokurator, który wniósł skargę n a decyzję organu administracji publicznej do sądu admin istracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.
DZIAŁ IVA
Administracyjne kary pieniężne
Art. 189a. § 1. W sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzie lania ulg w jej wykonaniu stosuje się przepisy niniejszego działu.
§ 2. W przypadku uregulowania w przepisach odrębnych:

przesłanek wymiaru administracyjnej kary pieniężnej,
odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej lub udzielenia pouczenia,
terminów przedawnienia nakładania administracyjnej kary pieniężnej,
terminów przedawnienia egzekucji administracyjnej kary pieniężnej,
odsetek od zaległej administracyjnej kary pieniężnej,
udzielania ulg w wykonaniu admini stracyjnej kary pieniężnej
– przepisów niniejszego działu w tym zakresie nie stosuje się.
§ 3. W sprawach nakładania lub wymierzania przez organ administracji publicznej kar na podstawie przepisów o po- stępowaniu w sprawach o wykroczenia, odpowiedzialności dyscyplinarnej, porządkowej lub z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, przepisów niniejszego działu nie stosuje się.
Art. 189b. Przez administracyjną karę pieniężną rozumie się określoną w ustawie sankcję o charakterze pieni ężnym, nakładaną przez organ administracji publicznej, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na nie - dopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadaj ącej osobowości prawnej.

Dziennik Ustaw – 34 – Poz. 572

Art. 189c. Jeżeli w czasie wydawania decyzji w sprawie administracyjnej kary pieniężnej obowiązuje ustawa inna niż w czasie naruszenia prawa, w następstwie którego ma być nałożona kara, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stos ować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona względniejsza dla strony.
Art. 189d. Wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej bierze pod uwagę:

wagę i okoliczności naruszenia prawa, w szczególności potrzebę ochrony życia lub zdrowia, ochrony mienia w znacznych rozmiarach lub ochrony ważnego interesu publicznego lub wyjątkowo ważnego interesu strony oraz czas trwania tego naruszenia;
częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku albo naruszania zakazu tego samego rodzaju co niedopełnienie obowiązku albo naruszenie zakazu, w następstwie którego ma być nałożona kara;
uprzednie ukaranie za to samo zachowanie za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe;
stopień przyczynieni a się strony, na którą jest nakładana administracyjna kara pieniężna, do powstania naruszenia prawa;
działania podjęte przez stronę dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa;
wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, lub straty, której uniknęła;
w przypadku osoby fizycznej – warunki osobiste strony, na którą administracyjna kara pieniężna jest nakładana.
Art. 189e. W przypadku gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu.
Art. 189f. § 1. O rgan administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pie niężnej
i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli:
waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub
za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana z a przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.
§ 2. W przypadkach innych niż wymienione w § 1, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna, organ administracji publicznej, w drodze postanowienia, może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodów potwierdzających:
usunięcie naruszenia prawa lub
powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzony m naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia.
§ 3. Organ administracji publicznej w przypadkach, o których mowa w § 2, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli strona przedstawiła dowody, po twierdzające wykonanie postanowienia.
Art. 189g. § 1. Administracyjna kara pieniężna nie może zostać nałożona, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia naruszenia prawa albo wystąpienia skutków naruszenia prawa.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do spraw, w przypa dku których przepisy odrębne przewidują termin, po upływie którego
nie można wszcząć postępowania w sprawie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej lub stwierdzenia naruszenia prawa, w następstwie którego może być nałożona administracyjna kara pieniężna . § 3. Administracyjna kara pieniężna nie podlega egzekucji, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia, w którym kara powinna być wykonana.
Art. 189h. § 1. Bieg terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej przerywa ogłoszenie upadłości
strony.
§ 2. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
§ 3. Jeżeli ogłoszenie upad łości strony nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia nałożenia administra- cyjnej kary pieniężnej, bieg tego terminu rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upad łościowego.

Dziennik Ustaw – 35 – Poz. 572

§ 4. Bieg terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem:

wniesienia środka zaskarżenia od decyzji w przedmiocie administracyjnej kary pieniężnej do sądu administra cyjnego albo sądu powszechnego, albo skargi kasacyjnej od prawomocnego orzeczenia w przedmiocie administracyjnej kary pieniężnej;
wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jeżeli prze- pisy odrębne przewidują możliwość zarządzenia zabezpieczenia.
§ 5. Termin przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej rozpoczyna s ię, a po zawieszeniu biegnie dalej , od dnia następującego po dniu:
uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego albo sądu powszechnego właściwego do rozpoznania odwołania
od decyzji w przedmiocie administracyjnej kary pieniężnej, albo odmowy pr zyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy, oddalenia skargi kasacyjnej, albo uchylenia przez Sąd Najwyższy zaskarżonego wyroku i orzecze- nia co do istoty sprawy;
uprawomocnienia się orzeczenia lub ogłoszenia prawomocnego orzeczenia sąd u powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 189i. § 1. Zaległą administracyjną karą pieniężną jest kara niezapłacona w terminie.
§ 2. Od zaległej administracyjnej kary pieniężnej nalicza się odsetki za zwłokę w wysokości określonej jak dla zaleg - łości podatkowych, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Art. 189j. § 1. Bieg terminu przedawnieni a egzekucji administracyjnej kary pieniężnej przerywa ogłoszenie upadłości strony.
§ 2. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia egzekucji administracyjnej kary pieniężnej biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
§ 3. Jeżeli ogłoszenie upadłości strony nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia egzekucji administra- cyjnej kary pieniężnej, bieg tego terminu rozpoczyna się od dnia następującego po dniu upra womocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.
§ 4. Bieg terminu przedawnienia egzekucji administracyjnej kary pieniężnej nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega prze- rwaniu z dniem:
zastosowania środka egzekucyjnego, o którym zobowiązany został zawiadomiony;
doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
§ 5. Bieg terminu przedawnienia egzekucji administracyjnej kary pieniężnej rozpoczyna się, a po przerwaniu biegnie na nowo , od dnia następującego po dniu, w którym:
zastosowano środek egzekucyjny, o którym zobowiązany został zawiadomiony;
doręczono zarządzenie zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egze kucyjnym w administracji.
Art. 189k. § 1. Organ administracji publicznej, który nałożył administracyjną karę pieniężną, na wniosek strony, w przy- padkach uzasadnionych ważnym interesem publicznym lub ważnym interesem strony, może udzielić ulg w wykonaniu a dmini- stracyjnej kary pieniężnej przez:
odroczenie terminu wykonania administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty;
odroczenie terminu wykonania zaległej administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty;
umorzenie administr acyjnej kary pieniężnej w całości lub części;
umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub części.
§ 2. W przypadku umorzenia zaległej administracyjnej kary pieniężnej umorzeniu podl egają także odsetki za zwłokę w całości lub takiej części, w jakiej został a umorzona zaległa administracyjna kara pieniężna.

Dziennik Ustaw – 36 – Poz. 572

§ 3. Właściwy organ, na wniosek strony prowadzącej działalność gospodarczą, może u dzielać określonych w § 1 ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej, które:

nie stanowią pomocy publicznej;
stanowią pomoc de minimis albo pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie – w zakresie i na zasadach okreś - lonych w bezpośrednio obowiązujących przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis ;
stanowią pomoc publiczną:
a) mającą na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczaj- nymi , b) mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce,
c) zgodną z zasadami rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, które j dopuszczalność została określona przez właś ciwe organy Unii Europejskiej, udzielaną na przeznaczenie inne niż wymienione w lit. a i b.
§ 4. W przypadku pomocy publicznej określonej w § 3 pkt 3 lit. a i b ulgi, o których mowa w § 3 pkt 2, mogą być udziel ane, jeżeli w przepisach odrębnych zostały określone szczegółowe warunki udzielania tej pomocy, zapewniające jej zgod- ność z zasadami rynku wewnętrznego Unii Europejskiej.
§ 4a. Do pomocy publicznej, o której mowa w § 3 pkt 3 lit. c, przeznaczonej na restru kturyzację, stosuje się:
w zakresie warunków udzielania tej pomocy:
a) w przypadku przedsiębiorcy, wobec którego jest prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne – przepisy ustawy
z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2309 oraz z 2023 r. poz. 1723 i 1860 ), b) w przypadku przedsiębiorcy, wobec którego nie jest prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne – przepisy ustawy z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębior- ców (Dz. U. poz. 1298);
w zakresie trybu udzielania tej pomocy – przepisy ustawy z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców.
§ 5. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, inne niż restrukturyzacja przeznaczenie pomocy, o której
mowa w § 3 pkt 3 lit. c, udzielanej w formie ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej oraz warunki i tryb udzielan ia tych ulg, mając na uwadze dopuszczalność i warunki udzielania pomocy państwa określone przez właściwe organy Unii Europejskiej.
DZIAŁ V
(uchylony)
DZIAŁ VI (uchylony)
DZIAŁ VII Wydawanie zaświadczeń
Art. 217. § 1. Organ administracji publicznej wydaje z aświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie.
§ 2. Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;
osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzęd owym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
§ 3. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.
§ 4. (uchylony)
Art. 217a. Organ administracji publicznej przekazuje informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, przy pierwszej czynności skierowanej do strony, chyba że strona posiada te informacje, a ich zakres lub treść nie uległy zmianie.

Dziennik Ustaw – 37 – Poz. 572

Art. 218. § 1. W przypadkach, o których mo wa w art. 217 § 2 pkt 2, organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ
ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.
§ 2. Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające.
Art. 219. Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje
w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Art. 220. § 1. Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia ani oświadczenia na potwierdzenie faktów
lub stanu prawnego, jeżeli:

znane są one organowi z urzędu;
możliwe są do ustalenia przez organ na podstawie:
a) posiadanych przez niego ewidencji, rejestrów lub innych danych,
b) rejestrów publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których organ ma dostęp w drodze elektro- nicznej na zasadach określonych w przepisa ch ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności pod- miotów realizujących zadania publiczne,
c) wymiany informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadani a publiczne,
d) przedstawionych przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych i innych).
§ 2. Organ administracji publicznej żądający od strony lub innego uczestnika postępowania zaświadczenia albo oświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego jest ob owiązany wskazać przepis prawa wymagający urzędo- wego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia albo oświadczenia.
§ 3. Jeżeli strona lub inny uczest nik postępowania nie może uzyskać utrwalonego w postaci elektronicznej zaświad- czenia wymaganego do potwierdzenia faktów lub stanu prawnego lub innego dokumentu wydanego przez podmiot publiczny
w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji d ziałalności podmiotów realizujących zadania publiczne, jak również potwierdzenia uiszczenia opłat i kosztów postępowania, strona lub inny uczestnik postępowania może złożyć elektro- niczną kopię takiego dokumentu, po uwierzytelnieniu jej przez wnoszącego, pr zy użyciu kwalifikowanego podpisu elektro- nicznego podpisu zaufanego albo podpisu osobistego.
§ 4. Organ administracji publicznej może żądać przedłożenia oryginału zaświadczenia, innego dokumentu lub pot wier- dzenia uiszczenia opłat i kosztów postępowania, o których mowa w § 3, o ile złożona kopia nie pozwala na weryfikację auten- tyczności oraz integralności lub jeżeli jest to uzasadnione innymi okolicznościami sprawy.
§ 5. Strona lub inny uczestnik postępowania przechowują zaświadczenie, inny d okument lub potwierdzenie uiszczenia opłat i kosztów postępowania, o których mowa w § 3, do dnia, w którym decyzja kończąca postępowanie stała się ostateczna.
DZIAŁ VIII Skargi i wnioski
Rozdział 1
Postanowienia ogólne
Art. 221. § 1. Zagwarantowane każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawo składania skarg i wniosków do organów państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych
oraz do organizacji i instytucji społecznych realizowane jest na z asadach określonych przepisami niniejszego działu.
§ 2. Skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.
§ 3. Skargi i wnioski można składa ć w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą.
Art. 222. O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma z ewnętrzna.
Art. 223. § 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy organizacji
społecznych – rozpatrują oraz załatwiają skargi i wnioski w ramach swojej właściwości.
§ 2. Pracownik organu państwowego, pracownik samorządowy oraz organu organizacji społecznej, winny niewłaś ciwego i nieterminowego za łatwiania skarg i wniosków, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej od- powiedzia lności przewidzianej w przepisach prawa.

Dziennik Ustaw – 38 – Poz. 572

Art. 224. Ilekroć w przepisach niniejszego działu jest mowa o organach państwowych – rozumie się przez to ta kże organy przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek organ izacyjnych.
Art. 225. § 1. Nikt nie może być narażony na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu złożenia skargi lub wnios ku albo z powodu dostarczenia materiału do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych.
§ 2. Organy państwowe, organy jednostek samorządu terytorialnego i inne organy sam orządowe oraz organy organi- zacji społecznych są obowiązane przeciwdziałać hamow aniu krytyki i innym działaniom ograniczającym prawo do składa- nia skarg i wniosków lub dostarczania informacji – do publikacji – o znamionach skargi lub wniosku.
Art. 226. Rada Ministrów wyda, w drodze rozporządzenia, przepisy o organizacji przyjmowania i rozpatrywania sk arg i wniosków.
Art. 226a. Organy właściwe w sprawach skarg i wniosków przekazują informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, skarżącemu lub wnioskodawcy przy pierwszej czynności skierowanej do tych osób.
Rozdział 2
Skargi
Art. 227. Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właś ciwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne
załatwianie spraw.
Art. 228. Skargi składa się do organów właściwych do ich rozpatrzenia.
Art. 229. Jeżeli przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania skarg, jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań l ub działalności:

rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa – wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa;
organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej – wojewoda lub o rgan wyższego stopnia ;
wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek org anizacyjnych, z wyjątkiem spr aw określonych w pkt 2 – rada gminy;
zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organiza- cyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – rada powiatu;
zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 – sejmik województwa;
wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu – właściwy minister, a w innych sprawach – Prezes
Rady Ministrów;
innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa pa ństwowego lub i nnej państwowej jednostki organi- zacyjnej – organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór;
ministra – Prezes Rady Ministrów;
8a) konsula – minister właściwy do spraw zagranicznych;
organu centralnego i jego kierownika – organ , któremu podlega.
Art. 230. Do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań i działalności organizacji społecznej właściwy jest organ bezpośrednio wyższego stopnia tej organizacji, a w stosunku do organu naczelnego organizacji – Prezes Rady Ministrów lub właściwi mini- strowie sprawujący nadzór nad działalnością tej organizacji.
Art. 231. § 1. Jeżeli organ, który otrzymał skargę, nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązany jest niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni, przekazać ją właściwem u org anowi, zawiadamiając równo cześnie o tym skarżącego, albo wskazać mu właściwy organ.
§ 2. Informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, w zakresie danych przetwarzanych przez organ przekazujący skargę, dołącza się do zawiado mienia o przekazaniu skargi.

Dziennik Ustaw – 39 – Poz. 572

Art. 232. § 1. Organ właściwy do rozpatrzenia skargi może ją przekazać do załatwienia organowi niższego stopnia, o ile skarga nie zawiera zarzutów dotyczących działalności tego o rganu.
§ 2. Skargę na pracownika można przekazać do załatwienia również jego przełożonemu służbowemu, z obowiązkiem
zawiadomienia organu właściwego do rozpatrzenia ska rgi o sposobie jej załatwienia.
§ 3. O przekazaniu skargi zawiadamia się równocześnie skarżącego.
Art. 233. Skarga w sprawie ind ywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania admin istracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administr acyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony.
Art. 234. W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne:

skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zgodnie z przepisami kodeksu;
skarga pochodząca od innych osób stanowi materiał, który organ prowadzący post ępowanie powinien rozpatrzyć z urzędu.
Art. 235. § 1. Skargę w sprawie, w której wydano decyzję ostateczną, uważa się zależnie od jej tr eści za żądanie wzno- wienia postępowania, s twierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany, które może być uwzględnione, z za- strzeżeniem art. 16 § 1 zdanie drugie.
§ 2. (uchylony)
Art. 236. § 1. W przypadkach określonych w art. 233 i 234 organem właściwym do rozpatrzenia skargi jest o rgan uprawniony do wszczęcia postępowania lub organ, przed którym toczy się postępow anie, a w przypadkach określonych
w art. 235 – organ właściwy do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo do jej uchylenia lub zmiany.
§ 2. W przypadk u wszczęcia albo wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji, jej uchylenia albo zmiany na skutek skargi, o której mowa w art. 233 zdanie drugie, art. 234 pkt 2 lub art. 235, w stosunku do strony i uczest - nika postępowania przepisu art. 15 ust. 1 lit. g rozporządzenia 2016/679 nie stosuje się.
§ 3. Na każdym etapie postępowania, o którym mowa w § 2, skarżący może zezwolić organowi na udostępnienie swoich
danych stronie postępowania.
Art. 237. § 1. Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca.
§ 2. Posłowie na Sejm, senatorowie i radni, którzy wnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali do załatwienia skargę innej osoby, powinni być zawiadomieni o sposobi e załatwienia skargi, a gdy jej załatwienie wymaga zebrania dowodów , informacji lub wyjaśnień – także o stanie rozpatrzenia skargi, najpóźniej w terminie czternastu dni od dnia jej wniesienia albo przekazania.
§ 3. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego.
§ 4. W razie niezałatwienia skargi w terminie określonym w § 1 stosuje się przepisy art. 36–38. Art. 238. § 1. Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi powinno zawierać: oznaczenie organu, od którego pocho- dzi, wskazanie, w jaki sposób sk arga została załatwiona, oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Zawiadomienie o odmownym załatwieniu skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o treści art. 239.
§ 2. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 1, w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej, Agencji Bez- pieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Słu żby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego oraz Centralnego Biura Antykorupcy jnego można pominąć imię i nazwisko osoby upoważnionej do z ałatwienia skargi.
Art. 239. § 1. W przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, została uznana za bezzasadną i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez w skazania nowych okoliczności – organ właściwy do jej rozpatrzenia może podtrz ymać swoje poprzednie stanowisko z odpowiednią adnotacją w aktach sprawy – bez zawiadamia- nia skarżącego.
§ 2. (uchylony)
Art. 240. Gdy skarga dotyczy sprawy, która nie podlega rozpatrzeniu według przepisów kodeksu (art. 3 § 1 i 2) albo nie
należy do właściwości organów administracji publicznej, przepisy art. 233–239 stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem, że w miejsce pozostałych przepisów kodeksu stosuje się przepisy postępowania właściwego dla danej sprawy.

Dziennik Ustaw – 40 – Poz. 572

Rozdział 3
Wnioski
Art. 241. Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocni enia praworząd- ności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, le pszego zaspoka jania potrzeb ludności.
Art. 242. § 1. Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku.
§ 2. Wnioski w sprawach dotyczących zadań organizacji społecznych składa się do org anów tych organizacji.
Art. 243. Jeżeli organ, który otrzyma ł wniosek, nie jest właściwy do jego rozpatrzenia, obowiązany jest w ciągu siedmiu
dni przekazać go właściwemu organowi. O przekazaniu wniosku zawiad amia się równocześnie wnioskodawcę.
Art. 244. § 1. W sprawie terminu załatwiania wniosków stosuje się przepis art. 237 § 1. § 2. O sposobie załatwienia wniosku zawiadamia się równocześnie wnioskodawcę.
Art. 245. W razie niemożności załatwienia wniosku w terminie określonym w art. 244 właściwy organ obowiązany jest w tym terminie zawiadomić wnioskodawcę o czynnościach podjętych w celu rozpatrzenia wniosku oraz o przewidywa- nym terminie załatwienia wniosku.
Art. 246. § 1. Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia wniosku służy prawo wniesienia skargi w trybie
określonym w rozdziale 2 niniejszego dzia łu. § 2. Wnioskodawcy służy prawo wniesienia skargi w przypadku niezałatwienia wniosku w terminie określonym w art. 244 albo wskazanym w zawiadomieniu (art. 245).
Art. 247. Do wniosków stosuje się odpowiednio przepisy art. 230, 237 § 2 i art. 238. Rozdział 4
Udział prasy i organizacji społecznych
Art. 248. § 1. Skargi i wnioski przekazane przez redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne do organów właściwych w myśl art. 228–230 i 242 podlegają rozpatrzeniu i załatwieniu w trybie określonym w przepisach rozdziałów 2 i 3 niniej- szego działu.
§ 2. Właściwy organ zawiadamia w przepisanym terminie o sposobie załatwienia skargi lub wniosku albo o ich prze- kazaniu innemu organowi w celu załatwienia również reda kcję, jeżeli zażądała takiego zawiadomienia.
Art. 249. Przepis art. 248 stosuje się odpowiednio do skarg i wniosków przekazanych przez organizacje społeczne do organów właściwych w myśl art. 228–230 oraz art. 242. Art. 250. (uchylony)
Art. 251. Przepisy art. 237 § 4 oraz art. 245 i 246 stosuje się odpowiedn io do redakcji prasowej, która opublikowała i przesłała do właściwego organu administracji publicznej artykuł, notatkę lub inną wiadomość, w trybie przewidzianym w niniejszym rozdziale.
Art. 252. (uchylony)
Rozdział 5
Przyjmowanie skarg i wniosków
Art. 253. § 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy organizacji
społecznych obowiązane są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach.
§ 2. Kierownicy organów wymi enionych w § 1 lub wyznaczeni przez nich zastępcy ob owiązani są przyjmować oby- wateli w sprawach skarg i wniosków co najmniej raz w tygodniu.
§ 3. Dni i godziny przyjęć powinny być dostosowane do potrzeb ludności, przy czym prz ynajmniej raz w tygodniu przyjęcia powinny się odbywać w ustalonym dniu po godz inach pracy.
§ 4. Informacja o dniach i godzinach przyjęć powinna być wywieszona na widocznym miejscu w siedzibie danej jed- nostki organizacyjnej oraz w podporządkowanych jej jednostkach organ izacyjnych.
§ 5. Prezes Rady Ministrów lub właściwy minister oraz naczelny organ organizacji sp ołecznej mogą ustalać sposób, dni i godziny przyjmowania obywateli w sprawach skarg i wniosków przez podporządkowane im organy i jednostki orga- nizacyjne.

Dziennik Ustaw – 41 – Poz. 572

Art. 254. Skargi i wnioski składane i przekazywane do organów państwowych, organów samorządu terytorialnego i innych
organów samorządowych i organów organizacji społecznych oraz związane z nimi pisma i inne dokumenty rejestruje się i prze- chowuje w sposób ułatwiaj ący kontrolę przebiegu i terminów zał atwiania poszczególnych skarg i wnios ków.
Art. 255. (uchylony)
Art. 256. Pracownik, który otrzymał skargę dotyczącą jego działalności, obowiązany jest przekazać ją niezwłocznie swojemu przełożonemu służbowemu.
Rozdział 6
Nadzór i kontrola
Art. 257. Zwierzchni nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków składanych do s ądów sprawuje Krajowa Rada Sądownictwa, a do innych organów i jednostek organizacyjnych – Prezes Rady Ministrów.
Art. 258. § 1. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków sprawują:

ministrowie – gdy chodzi o skargi załatwiane przez ministerstwa i inne jednostki organizacyjne bezpośrednio podległe
ministrowi;
właściwi rzeczowo ministrowie we wspó łdziałaniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej – gdy chodzi o skargi załatwiane przez organy administracji rządowej;
terenowe organy administracji rządowej – gdy chodzi o skargi załatwiane przez jednostki organizacyjne nadzorowane przez te organy;
organy wyższego stopnia oraz właściwe organy naczelne – gdy chodzi o skargi załatwiane przez pozostałe organy państwowe i organy państwowych jednostek organizacyjnych;
Prezes Rady Ministrów i wojewodowie – gdy chodzi o skargi załatwian e przez organy jednostek samorządu terytorial- nego oraz samorządowe jednostki organ izacyjne.
§ 2. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków w organach organizacji społecznych spra- wują statutowe organy nadzorcze tych organizacji ora z organy wyższego stopnia, zaś w organach naczelnych tych organi- zacji – organ adm inistracji rządowej sprawujący nadzór nad działalnością danej organizacji.
Art. 259. § 1. Organy, o których mowa w art. 258, dokonują okresowo, nie rzadziej niż raz na dwa lat a, ocen przyjmo- wania i załatwiania skarg i wniosków przez organy i jednostki o rganizacyjne poddane ich nadzorowi.
§ 2. (uchylony)
§ 3. W wyniku przeprowadzonych kontroli oraz ocen organy wymienione w § 1 dążą do usunięcia przyczyn skarg oraz do pełnego wykorzystania wniosków w celu polepszenia działalności poszczególnych organów i innych państwowych jednostek
organizacyjnych.
Art. 260. (uchylony)
DZIAŁ VIIIA
Europejska współpraca administracyjna
Art. 260a. § 1. Organy administracji publicznej udzielają pomocy organom innych państw członkowskich Unii Europej- skiej oraz organom administracji Unii Europejskiej, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej tak stanowią i na zasadach
określonych w tych przepisach.
§ 2. Organ administracji publicznej udziela pomocy z urzędu albo na wniosek. Pomoc ta obejmuje w szczególności udostępnianie informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych oraz wykonywanie czynności procesowych w ramach pomocy prawnej.
§ 3. Właściwość or ganów w przedmiocie udzielenia pomocy ustala się na podstawie przepisów kodeksu, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej nie stanowią inaczej.
§ 4. Organ administracji publicznej udzielający pomocy zawiadamia o udzieleniu pomocy podmiot, którego pomoc dotyczy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Dziennik Ustaw – 42 – Poz. 572

Art. 260b. § 1. Wniosek o udzielenie pomocy podlega rozpatrzeniu, jeżeli zawiera uzasadnienie i został sporządzony w języku urzędowym Unii Europejskiej.
§ 2. Jeżeli wniosek zawiera braki formalne, organ administracji publicznej wzywa organ wnioskujący do ich uzupeł- nienia w terminie czternastu dni od dnia doręczenia wezwania.
§ 3. Jeżeli organ wnioskujący nie uzupełni w terminie braków formalnych lub brak jest podstaw prawnych do udziele- nia pomocy, wniosek o udzielenie pomocy nie podlega rozpatrzeniu i jest zwracany organowi wnioskującemu.
§ 4. Rozpatrzenie wniosku następuje w terminie wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej, a jeżeli brak jest takiego terminu – bez zbędnej zwłoki.
Art. 260c. § 1. Organy administracji publicznej zwracają się o pomoc do organów innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz organów administracji Unii Europejskiej, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej tak stanowią i na zasa- dach określony ch w tych przepisach.
§ 2. Wniosek o udzielenie pomocy zawiera uzasadnienie. Jeżeli wniosek jest kierowany do organów administracji Unii Europejskiej, sporządza się go w języku urzędowym Unii Europejskiej, a jeżeli jest kierowany do organów innego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, tłumaczy się go na język uzgodniony przez zainteresowane organy.
Art. 260d. Informacje między organami administracji publicznej są przekazywane w szczególności drogą elektro- niczną.
Art. 260e. Zasady ponoszenia kosztów udzi elenia pomocy regulują przepisy prawa Unii Europejskiej. W przypadku braku takich przepisów organ administracji publicznej ponosi koszty swojego działania.
Art. 260f. Przepisy niniejszego działu stosuje się także w odniesieniu do organów państw członkowski ch Europej- skiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji
Szwajcarskiej, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej znajdują zastosowanie do tych państw.
Art. 260g. Przepisów niniejszego działu ni e stosuje się, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej lub przepisy szczególne
dotyczące europejskiej współpracy administracyjnej stanowią inaczej.
DZIAŁ IX Opłaty i koszty postępowania
Art. 261. § 1. Jeżeli strona nie wpłaciła należności tytułem opłat i kosztów postępowania, które zgodnie z przepisami powinny być uiszczone z góry, organ administracji publicznej prowadzący postępowanie wyznaczy jej termin do wniesienia tych należności. Termin ten nie może być krótszy niż siedem dni, a dłuższy niż czternaści e dni.
§ 2. Jeżeli w wyznaczonym terminie należności nie zostaną uiszczone, podanie podlega zwrotowi lub czynność uzależ- niona od opłaty zostanie zaniechana.
§ 3. Na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie.
§ 4. Organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności:

jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony;
jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity;
jeżeli pod anie wniosła osoba zamieszkała za granicą.
Art. 262. § 1. Stronę obciążają te koszty postępowania, które:
wynikły z winy strony;
zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustaw owego obowiązku organów prowadzących postępowanie.
§ 2. W uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażąda ć od strony złożenia zaliczki w okreś lonej
wysokości na pokrycie kosztów postępowania.
Art. 263. § 1. Do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56, koszty spowodowane oględzinami na miejscu, koszty doręczenia stronom pism
urzędowych, a także koszty mediacji.
§ 2. Organ administracji publicznej może zaliczyć do ko sztów postępowania także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy.

Dziennik Ustaw – 43 – Poz. 572

Art. 263a. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wyna- grodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego oraz wydatki mediatora podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy oraz sprawny przebieg mediacji, a także niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.
Art. 264. § 1. Jednocześnie z wydaniem decyzji organ administracji publicznej ustali w drodze p ostanowienia wyso- kość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.
§ 1a. Jeżeli w sprawie została przeprowadzona mediacja, organ administracji publicznej, niezwłocznie po doręczeniu protokołu z prz ebiegu mediacji, wydaje postanowienie w sprawie ustalenia wysokości kosztów mediacji.
§ 2. Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do ich poni esienia służy zażalenie.
Art. 265. Wszelkie nieuiszczone w terminie opłaty i koszty po stępowania oraz inne należności wynikłe z tego postę- powania podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych.
Art. 266. Pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony (art. 56 § 1) obowiązany jest do zwrotu wynikłych stąd kosztów. Orzekanie i ściąganie należności od tego pracownika następuje w trybie administracyjnym.
Art. 267. W razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych z tokiem
postępowania organ administracji publicznej może ją zwolnić w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych opłatach.
DZIAŁ X Przepisy końcowe
Art. 268. (uchylon y) Art. 268a. Organ administracji publicznej może upoważniać, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicz- nej, pracowników obsługujących ten organ do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień, zaświadczeń, a także do poświadczania za zgodność odpisów doku- mentów przedstawionych przez stronę na potrzeby prowadzonych postępowań z oryginałem.
Art. 269. Decyzje określone w innych przepisach prawnych jako prawomocne uw aża się za ostateczne, chyba że z przepisów tych wynika, iż dotyczą one takiej decyzji, która została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym bądź też nie została zaskarżona w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi.