Dz.U. 2024 poz. 82

DZIE NNIK USTAW
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa, dnia 24 stycznia 2024 r. Poz. 82 OBWIESZCZENIE
MARSZAŁKA SEJMU RZEC ZYPOSPOLITEJ POLSKIE J z dnia 16 stycznia 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

1. Na podstawie art. 16 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszani u aktów normatywnych i nie- których innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461 ) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jedno- lity tekst ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2409 ), z uwzględ nieniem
   zmian wprowadzon ych:

1. ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1688),
2. ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizac ji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597)
   oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem 16 stycznia 2024 r.

2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia teks t jednolity ustawy nie obe jmuje :

1. art. 78 u stawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1688), który stanowi:
   „Art. 78. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkie m:

2. art. 1 pkt 62 lit. e w zakresie ust. 3b oraz art. 67 ust. 3 pkt 3, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.;

3. art. 1 pkt 10 w zakresie art. 8f i art. 8g ust. 3 i 4, pkt 12 w zakresie art. 13b pkt 1 i art. 13i ust. 3 pkt 4, 7 i 11, pkt 17 lit. d, g i lit. k w zakresie pkt 13c, pkt 25 w zakresie art. 27b ust. 4 pkt 3 i 7, pkt 29 lit. b, pkt 38 lit. b tiret drugie, tiret trzecie w zakresie pkt 7b i tiret piąte w zakresie pkt 11, pkt 39 w zakresie art. 37eb ust. 4 pkt 1 i art. 37ec ust. 2 pkt 3 i 8, pkt 45 lit. a tiret drugie, trzecie i tiret szóste w zakresie pkt 7, pkt 47 lit. a tiret czwarte i szóste, pkt 53 i 60, pkt 62 lit. b i f, pkt 63 i 64, art. 6 pkt 1 lit. a i b, art. 11–13, art. 14 pkt 2 lit. b, art. 16 pkt 3, art. 22 pkt 1 i 3, art. 27 pkt 4–9, art. 37 pkt 2 lit. d w zakresie ust. 8 i 9, art. 39 pkt 2, art. 41 pkt 1 w zakresie pkt 4a, art. 43 pkt 1, 3, 5, 10, pkt 11 lit. b i pkt 13 lit. a w zakresie ust. 1, art. 54, art. 56 ust. 2, art. 62, art. 67 ust. 3 pkt 3 i art. 75–77, które wcho dzą w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.”;

4. art. 25 i art. 30 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie bio - gazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597 ), które stanowi ą: „Art. 25. 1. Do postępowań o wyłączenie z produkcji użytków rolnych przeznaczonych pod realizację inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, sto- suje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1 0, w brzmieniu dotychczasowym, a jeżeli podmiot, który złożył wniosek o wszczęcie tego postępowania, złoży organowi, przed którym toczy się to postępowanie, oświadczenie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wraz z wnioskiem o stosowanie w toczącym się pos tępowaniu przepisów dotyczących inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych spełniających warunki określone w art. 4 ust. 1 – stosuje się przepisy niniejszej ustawy oraz ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Dziennik Ustaw – 2 – Poz. 82

2. Na wniosek właś ciciela gruntu rolnego wyłączonego z produkcji rolniczej pod biogazownię rolniczą zlokalizo- waną na nieruchomości, do której tytuł prawny posiada podmiot uprawniony prowadzący gospodarstwo rolne, który jest gruntem określonym w art. 2 ust. 1 pkt 3a ustawy z mienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, organ, który wydał w pierwszej instancji decyzję zezwalającą na wyłączenie tego gruntu z produkcji, stwierdza jej wygaśnięcie. Uiszczona należność i opłaty roczne nie podlegają zwrotowi.
3. W przy padku stwierdzenia wygaśnięcia decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntu z produkcji na podstawie ust. 2 organ, o którym mowa w ust. 2, przekazuje decyzję stwierdzającą wygaśnięcie tej decyzji:

1. właściwemu staroście, który dokonuje w ewidencji gruntów i budynków zmiany:
   a) oznaczenia użytku gruntowego z terenów przemysłowych na grunty rolne zabudowane,
   b) rodzaju budynków z przemysłowych lub magazynowych na budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa
   – jeżeli powierzchnia użytku gruntowe go, stanowiącego tereny przemysłowe, w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy nie przekraczała w ewidencji gru ntów i budynków 1 ha (10 000 m2);
2. Dyrektorowi Generalnemu KOWR, który aktualizuje dane zawarte w rejestrze rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie biogazu rolniczego.

4. Wykazanie w ewidencji gruntów i budynków zmian, o których mowa w ust. 3, następuje na podstawi e wniosku właści ciela gruntu rolnego, o którym mowa w ust. 2, oraz przyjętej do państwowego zasobu geode zyjnego i kartogra- ficznego doku mentacji geodezyjnej zawierającej wykaz zmian danych ewidencyjnych sporządzony przez osobę posia- dającą uprawnienia zawodowe, o których mowa w art. 43 pkt 2 lub 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne .

5. Ujawnienie na gruntach, o których mowa w ust. 1, gruntów rolnych zabudowanych nie wymaga przeprowadze- nia postępowania w sprawie ustalenia klasy bonitacyjnej gruntów. Podstawę klasyfikacji tych gruntów stanowi obo- wiązująca przed wybudowaniem biogazown i rolniczej mapa klasyfikacyjna.”
   „Art. 30. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 14, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. ”. Marszałek Sejmu : S. Hołownia

Dziennik Ustaw – 3 – Poz. 82

Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzec zypospolitej Polskiej z dnia 16 stycznia 2024 r. (Dz. U. poz. 82) USTAWA
z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa reguluje zasady ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji i poprawia nia wartości użytk owej gruntów.
Art. 2. 1. Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty:

1. określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne;
2. pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa;
3. pod wchodząc ymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno -spożywczemu;
   3a)1) pod budynkami, budowlami i urządzeniami wchodzące w skład biogazowni rolniczej sp ełniającej warunki ok reślone w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowan iu i realizacji inwestycji w za kresie bio - gazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597), a także grunty położone między tymi budynka mi, budowlami i urządzeniami lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie, tworzące zorganizowaną całość gospodarczą, w tym zajęte pod dojazdy, place składowe, postojowe i manewro we, śmietniki, miejsca magazyno wania odpadów i ogrodzenia, o ile ich łączna powierzchni a nie jest większa niż 1 ha i wchodzą one w skład gospodarstwa rolnego;
4. pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do prze pisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku doch odowym od osób prawnych;
5. parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciw wietrz- nymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi;
6. rodzinnych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych;
7. pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę , kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi;
8. zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa;
9. torfowisk i oczek wodnych;
10. pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.

2. Gruntami leśnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty:

1. określone jako lasy w przepisach o lasach;
2. zrekultywowane dla potrzeb gospodarki leśnej;
3. pod drogami dojazdowymi do gruntów leśnych.

3. Nie uważa się za grunty rolne gruntów znajdujących się pod parkami i ogrodami wpisanymi do rejestru zabytków.
   Art. 3. 1. Ochrona gruntów rolnych polega na:

1. ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne;

2. zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej i ruchów masowych ziemi;

3. Dodany przez art. 10 ustaw y z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597), która weszła w życie z dniem 11 września 2023 r.

Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 82

3. rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze;
4. zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wod nych;
5. ograniczaniu zmian naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi.

2. Ochrona gruntów leśnych polega na:

1. ograniczaniu przeznaczania ich na cele nieleśne lub nierolnicze;

2. zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodo m w drzewostanach i produkcji leśnej, powstającym wskutek działalności nieleśnej i ruchów masowych ziemi;

3. przywracaniu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej;

4. poprawianiu ich wartości użytk owej oraz zapobieganiu obniżania ich produkcyjności;

5. ograniczaniu zmian naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi.
   Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

6. gruntach bez bliższego określenia – rozumie się przez to grunty rolne i leśne;

7. budynkach i urządzeniach służących wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno -spożywczemu – rozumie się
   przez to budynki i urządzenia służące przechowywaniu środków produkcji, prowadzeniu produkcji rolniczej, prze twarza- niu i magazynowaniu wyprodukowanych w gospodarstwie produktów rolniczych;

8. osobach – rozumie się przez to osobę fizyczną lub prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;

9. właścicielu – rozumie się przez to również posiadacza samoistnego, zarządcę lub użytkownika , użytkownika wiecz ys- tego i dzierżawcę;

10. wójcie – rozumie się przez to również burmistrza lub prezydenta miasta;

11. przeznaczeniu gruntów na cele nierolnicze lub nieleśne – rozumie się przez to ustalenie innego niż rolniczy lub leśny sposobu użytkowania gruntów rolnych oraz innego niż leśny sposobu użytkowania gruntów leśnych;

12. warstwie próchnicznej – rozumie się przez to wierzchnią warstwę gleby o zawartości powyżej 1,5% próchnicy glebo wej; miąższość tej warstwy określa się w decyzji, o której mowa w art. 11 ust. 1;

13. glebach pochodzenia organicznego – rozumie się przez to wytworzone przy udziale materii organicznej, w warun kach nadmiernego uwilgotnienia, gleby torfowe i murszowe;

14. glebach pochodzenia mineralnego – rozumie się przez to inne gleby niż wymienione w pkt 8;

15. oczkach wodnych – rozumie się przez to naturalne śródpolne i śródleśne zbiorniki wodne o powierzchni do 1 ha, nie- podlegające klasyfikacji gleboznawczej;

16. wyłączeniu gruntów z produkcji – rozumie się przez to rozpoczęcie inneg o niż rolnicze lub leśne użytkowanie gru ntów; nie uważa się za wyłączenie z produkcji gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3, jeżeli przerwa w rolni czym użytkowaniu tych obiektów jest spowodowana zmianą kierunków produkcji rolniczej i trwa nie dłuże j niż 5 lat;

17. należności – rozumie się przez to jednorazową opłatę z tytułu trwałego wyłączenia gruntów z produkcji;

18. opłacie rocznej – rozumie się przez to opłatę roczną z tytułu użytkowania na cele nierolnicze lub nieleśne gruntów wyłą czonych z produkcji, w wysokości 10% należności, uiszczaną: w razie trwałego wyłączenia – przez lat 10, a w przy- padku nietrwałego wyłączenia – przez okres tego wyłączenia, nie dłużej jednak niż przez 20 lat od chwili wyłączenia tych gruntów z produkcji;

19. obszarach ograniczonego użytkowania – rozumie się przez to obszary tworzone na podstawie przepisów o ochronie środowiska;

20. utracie albo ograniczeniu wartości użytkowej gruntów – rozumie się przez to całkowity zanik albo zmniejszenie zdolności produkcyjnej grunt ów;

21. gruntach zdegradowanych – rozumie się przez to grunty, których rolnicza lub leśna wartość użytkowa zmalała, w szczegól- ności w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych albo wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysło- wej, a także wadli wej działalności rolniczej;

22. gruntach zdewastowanych – rozumie się przez to grunty, które utraciły całkowicie wartość użytkową w wyniku prz y- czyn, o których mowa w pkt 16;

Dziennik Ustaw – 5 – Poz. 82

18. rekultywacji gruntów – rozumie się przez to nadanie lub przywrócenie gruntom z degradowanym albo zdewastow anym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właści wości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbud owanie lub zbudowanie niezbędnych dróg;
19. zagospodarowaniu gruntów – rozumie się przez to rolnicze, leśne lub inne użytkowanie gruntów zrekultywowanych;
20. drogach dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych – rozumie się przez to drogi zakładowe prowadzące do gosp o- darstw rolnych i leśnych oraz drogi wiejskie w rozumieniu przepisów o drogach publicznych;
21. urządzeniach turystycznych – rozumie się przez to parkingi, pola biwakowe, wieże widokowe, kładki, szlaki turys - tyczne (ścieżki dydaktyczne) i miejsca widokowe;
22. planie urządzenia lasu – rozumie się przez to plan urządzenia lasu, określony w przepisach o lasach;
23. typie siedliskowym lasu – rozumie się przez to jednostkę klasyfikacji siedlisk leśnych, stosowaną w planie urządzenia lasu;
24. inwestycji – rozumi e się przez to budowę, jak również modernizację budowli lub urządzeń, które wymagają wyłączenia gruntów z produkcji;
25. zakładzie przemysłowym – rozumie się przez to osobę, której działalność może powodować utratę lub ograniczenie wartości użytkowej grunt ów;
26. działalności przemysłowej – rozumie się przez to działalność nierolniczą i nieleśną, powodującą utratę albo ogranicze- nie wartości użytkowej gruntów;
27. przepływie nienaruszalnym – rozumie się przez to przepływ minimalnej ilości wody, niezbędnej do utrzymania życia biologicznego w cieku wodnym;
28. ruchach masowych ziemi – rozumie się przez to ruchy masowe ziemi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia
    2001 r. – Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 , z późn. zm.2));
29. (uchyl ony)3)
30. (uchylony)3)
31. zabudowie zagrodowej – rozumie się przez to budynki mieszkalne oraz budynki i urządzenia służące wyłącznie pro- dukcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno -spożywczemu, jeżeli są położone na gruntach ro lnych i wchodzą w skład gospodarstwa rolnego;
32. gospodarstwie rolnym – rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 553 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615 , 1890 i 1933 );
33. działalności roln iczej – rozumie się przez to działalność rolniczą w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 , z późn. zm.4)). Art. 5. 1. Jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inacz ej, właściwym w sprawach ochrony gruntów rolnych jest starosta, a gruntów leśnych – dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, z wyjątkiem obszarów parków narodowych , gdzie właściwym jest dyrektor parku.

2. Zadania starosty, o których mowa w ustawie, są zadaniami z zakresu administracji rządowej.
3. Zadania marszałka województwa, o których mowa w art. 7 ust. 2 i 4, w art. 22c oraz w art. 26 ust. 1, są zadaniami własnymi samorządu województwa.
   Art. 5a. (uchylony)
   Art. 5b. (uchylony)

2. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2687 oraz z 2023 r. poz. 877, 1506, 1688 , 1719 , 1762, 1890, 1963 i 2029.

3. Przez art. 14 pkt 1 u stawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1688), która weszła w życie z dniem 24 września 2023 r.

4. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2687 i 2745 oraz z 2023 r. poz. 28, 185, 326, 605, 641, 658, 825, 1059, 1114, 1130, 1407, 1414, 1429, 1523, 1617, 1667, 1675, 1705, 1723, 1787, 1843 i 2760.

Dziennik Ustaw – 6 – Poz. 82

Rozdział 2
Ogranicz anie przeznaczania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne
Art. 6. 1. Na cele nierolnicze i nieleśne można przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w razie ich braku – inne grunty o najniższej przydatności produkcy jnej. 2. Przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów związanych z działalnością przemysłową, a także innych obiektów budowlanych należy stosować takie rozwiązania, które ograniczają skutki ujemnego oddziaływania na grunty.
Art. 7. 1. Przeznaczenia g runtów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, wymagającego zgody, o której mowa w ust. 2, dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w prze- pisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzenn ym. 1a. Przepisu, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się do terenów, dla których miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego nie sporządza się.
2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne:

1. gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I –III – wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw roz- woju wsi, z zastrzeżeniem ust. 2a,
2. gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa – wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa5) lub upoważnionej prz ez niego osoby,
3. (uchylony)
4. (uchylony)
5. pozostałych gruntów leśnych
   – wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej.
   2a.6) Nie wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi przeznaczenie na cele nierolnicze i nie- leśne gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I –III położonych na obszarze uzupełnienia zabudowy w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

3. Wyrażenie zgody, o której mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 5, następuje na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Do wniosku dotyczącego gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wójt (burmistrz, prezydent miasta) dołącza opinię dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, a w odniesieniu do g runtów parków narodowych – opinię dyrektora parku. Termin na wyrażenie zgody wynosi 60 dni od dnia otrzymania wniosku.7) Brak wyrażenia zgody albo odmowy wyrażenia zgody w tym terminie uważa się za równoznaczny z wyrażeniem zgody.7) 3a. Stroną w postępowaniu, o którym mowa w ust. 2, jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
4. Do wniosku dotyczącego gruntów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, marszałek województwa dołącza swoją opinię i przekazuje wniosek odpowiedniemu ministrow i w terminie do 30 dni od chwili złożenia wniosku przez wójta (bur mistrza, prezydenta miasta).
5. (uchylony)8)
6. (uchylony)
   Art. 8. 1. Przepisów art. 7 nie stosuje się do okresowego, na czas nie dłuższy niż 10 lat, wyłączenia gruntów z produkcji
   w zakre sie niezbędnym do:

1. podjęcia natychmiastowych działań interwencyjnych niezbędnych do zwalczania klęsk żywiołowych i ich następstw, jak również usuwania następstw wypadków losowych;
2. poszukiwania lub rozpoznawania w ęglowodorów, węgla kamiennego, węgla b runatnego, rud metali, z wyjątkiem dar- niowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamien nej, soli potasowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych.

2. Wyłączenie, o którym mowa w ust. 1, nie zwalnia z obowiązków określonych w rozdziale 5, a wyłączenie dokonane na cele określone w ust. 1 pkt 2 – z obowiązków określonych w rozdziale 3.

5. Obecnie ministra właściwego do spraw środowiska na podstawie art. 4 ust. 1, art . 5 pkt 23 i art. 28 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512 oraz z 2023 r. poz. 2029 ), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.

6. W brzmieniu ustalonym przez art. 14 pkt 2 lit. a ustawy, o któ rej mowa w odnośniku 3.

7. Zdanie trzecie i czwarte dodane przez art. 14 pkt 2 lit. b ustawy, o której mowa w odnośniku 3; wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.

8. Przez art. 14 pkt 2 lit. c ustawy, o której mowa w odnośniku 3.

Dziennik Ustaw – 7 – Poz. 82

Art. 9. 1. Zasady zaliczania lasów do lasów ochronnych określają przepisy o lasach.
2. W lasach ochronnych mogą być wznoszone budynki i budowle służące gospodarce leśnej, obronności lub bezpie- czeństwu państwa, oznakowaniu nawigacyjn emu, geodezyjnemu, ochronie zdrowia oraz urządzenia służące turystyce.
3. W przypadkach uzasadnionych ważny mi względami społecznymi i brakiem innych gruntów lasy ochronne mogą być przeznaczone na inne cele niż określone w ust. 2, po uzyskaniu zgody właściwego organu wymienionego w art. 7 ust. 2. Art. 10. 1. Wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 4, powinien zawierać:

1. uzasadnienie p otrzeb y zmiany przeznaczenia gruntów, o których mowa w art. 7 ust. 2;
2. wykaz powierzchni gruntów, o których mowa w pkt 1, z uwzględnieniem klas bonitacyjnych gruntów rolnych i typów
   siedliskowych gruntów leśnych;
3. ekonomiczne u zasadnienie projektowanego prze znaczenia, uwzględniające w szczególności:
   a) sumę należności i opłat rocznych za grunty projektowane do przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne,
   b) przewidywany rozmiar strat, które poniesie rolnictwo i leśnictwo w wyniku ujemnego oddziaływania inwes tycji lokalizowanych na gruntach projektowanych do przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne.
   2.9) Do wniosku powinna być dołączona mapa gminy lub miasta, z oznaczeniem gruntów zabudowanych, z wyjątkiem gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 1, klas bonitacyjnych gruntów rolnych i typów siedlisko- wych gruntów leśnych oraz granic gruntów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wykonana w skali takiej jak część graficzna miej- scowego planu zagospodarowania przestrzennego . W odniesieniu do gruntów leśnych mapa stanowiąca załącznik do wniosku
   zawiera treść mapy gospodarczej lasów.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, dotyczący gruntów o obszarze ponad 10 ha na cele inwestycji górniczych, powinien
   zawierać oprócz danych określonych w ust. 1 i 2 także wariantowe rozwiązania w zakresie rekultywacji i zagos podarowania gruntów w trakcie i po zakończeniu działalności przemysłowej, określające dla każdego wariantu koszty rekultywacji i za- gospodarowania oraz straty, które poniesie rolnictwo i leśnictw o.
4. Organ wyrażający zgodę, o którym mowa w art. 7 ust. 2, może w szczególnie uzasadnionym przypadku odstąpić od wymogu przedkładania uzasadnienia ekonomicznego oraz rozwiązań wariantowych, o których mowa w ust. 3. Art. 10a. Przepisów rozdziału 2 nie sto suje się do gruntów rolnych położonych w granicach administracyjnych miast . Rozdział 3
   Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej
   Art. 11. 1. Wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zalicz onych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2–10, oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne – może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie.
   1a. W decyzji dotyczącej wyłączenia z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2–10, oraz grun- tów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne określa się obowiązki związane z wyłączeniem.
   1b. Wniosek o wyłączenie z produkcji użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb po chodzenia organicznego jest wiążący, a decyzja ma charakter deklaratoryjny.
   2.10) W odniesieniu do gruntów wchodzących w skład parków narodowych decyzje, o których mowa w ust. 1 i 1a, wy- dają dyrektorzy tych parków .
5. Decyzje, o których mowa w ust. 1–2, dot yczące gruntów wymienionych w art. 8, mogą być wydane po dniu faktycz- nego wyłączenia gruntów z produkcji.
6. Wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje przed uzyskaniem pozwolenia na budowę albo dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.11)).

9. Ze zmianą wprowadzoną przez art. 14 pkt 3 ustawy, o której mowa w odnośniku 3.

10. Ze zmianą wprowadzoną przez art. 14 pkt 4 ustawy, o której mowa w odnośnik u 3.

11. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2023 r. poz. 553, 967, 1506, 1597 , 1681, 1688, 1762, 1890, 1963 i 2029.

Dziennik Ustaw – 8 – Poz. 82

4a. Decyzje, o których mowa w ust. 1 i 2, dołącza się do wniosku o pozwolenie na budowę albo zgłoszenia budowy lub wykonania robót b udowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
5. Osoba ubiegająca się o wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1–2, celem wydobywania torfów jest obowiązana przedstawić właściwemu organowi następujące dokumenty:

1. dokument ację określającą położenie, powierzchnię i miąższość torfowiska oraz rodzaj występującego tam torfu;
2. projekt eksploatacji, uwzględniający podział na etapy i termin jej zakończenia;
3. projekt rekultywacji torfowiska i termin jej zakończenia;
4. ocenę wp ływu eksploatacji torfowiska na środowisko przyrodnicze, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej.

6. Nie wymaga się decyzji, o których mowa w ust. 1–2, jeżeli grunty rolne mają być użytkowane na cele leśne.
   Art. 12. 1. Osoba, która uzyskała zezwole nie na wyłączenie gruntów z produkcji, jest obowiązana uiścić należność i opłaty roczne, a w odniesieniu do gruntów leśnych – także jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczes - nego wyrębu drzewostanu. Obowiązek taki powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji.

7. Właściciel, który w okresie 2 lat zrezygnuje w całości lub w części z uzyskanego prawa do wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej, otrzymuje zwrot należności, jaką uiścił, odpowiednio do powierzchni gruntów ni ewyłączo- nych z produkcji. Zwrot uiszczonej należności następuje w terminie do trzech miesięcy od dnia zgłoszenia rezygnacji.

8. W razie zbycia gruntów, co do których wydano decyzje, o których mowa w art. 11 ust. 1–2, a niewyłączonych jeszcze
   z produkcji, o bowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych ciąży na nabywcy, który wyłączył grunt z produkcji. Zbywający
   jest obowiązany uprzedzić nabywcę o tym obowiązku.

9. W razie zbycia gruntów wyłączonych z produkcji, obowiązek uiszczania opłat rocznych przecho dzi na nabywcę. Zbywający jest obowiązany uprzedzić o tym nabywcę.

10. Wysokość jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu stanowi różnicę między spodzie- waną wartością drzewostanu w wieku rębności, określonym w planie urządzania lasu, a wartością w chwili jego wyrębu. W drzewostanach młodszych, w których nie można pozyskać sortymentów drzewnych, odszkodowanie to stanowi wartość kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację drzewostanów.
    5a. Minister właściwy do spraw środowiska określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ustalania jedno - razowego odszkodowania, o którym mowa w ust. 5, za przedwczesny wyrąb drzewostanu, uwzględniając wartość drzewostanów , stopień zadrzewienia drzewostanu w wieku wyrębu faktycznego, powierzchnię drz ewostanu oraz aktualną cenę sprzedaży
    1 m3 drewna.

11. Należność pomniejsza się o wartość gruntu, ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości w obrocie gruntami, w dniu faktycznego wyłączenia tego gruntu z produkcji.

12. Należność za wyłąc zenie z produkcji 1 ha gruntów rolnych wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 wynosi:
    Grunty orne i sady, pod budynkami i urządzeniami wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym pod pasami przeciw wietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi Łąki i pastwiska trwałe, pod budynkami i urządzeniami wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjn ymi klasa należność (w zł) klasa należność (w zł)
    wytworzone z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego
    I II IIIa IIIb 437 175 378 885 320 595 262 305 Ł i Ps I Ł i Ps II Ł i Ps III
    437 175 361 398 291 450

Dziennik Ustaw – 9 – Poz. 82

wytworzone z gleb pochodzenia organicznego
IVa IVb V VI 204 015 145 725 116 580 87 435 Ł i Ps IV
Ł V Ps V
Ł i Ps VI 174 870 145 725 116 580 87 435 8. (uchylony)
9. Należność za wyłączenie z produkcji parków wiejskich oraz gruntów wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 4 i 10 ustala się jak za grun ty pod budynkami i urządzeniami wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych oraz grunty pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi.
10. Należność za wyłączenie z produkcji 1 ha gruntów pod stawami rybnymi oraz za grunty wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 6–9 wynosi 233 160 zł. 11. Należność za wyłączenie z produkcji 1 ha gruntu leśnego bez drzewostanu wynosi:
Lp. Typy siedliskowe lasów Równowartość ceny 1 m3 drewna w wysokości ogłaszanej przez Główny Urząd Statystyczny
1 Lasy: świeży, wilgotny, łęgowy i górsk i oraz ols jesionowy i ols górski 2000
2 Lasy mieszane: świeży, wilgotny i bagienny, wyżynny, górski i ols 1500
3 Bory mieszane: świeży, wilgotny, bagienny, wyżynny i górski 1150
4 Bory: świeży, wilgotny, górski 600 5 Bory: suchy i bagienny 250 12. Należność i opłaty roczne za wyłączenie z produkcji gruntów leśnych w lasach ochronnych są wyższe o 50% od należności i opłat, o których mowa w ust. 11. 13. Należność uiszcza się w terminie do 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
14. Opłatę roczną za dany rok uiszcza się w terminie do dnia 30 czerwca tego roku, przyjmując:

1. w odniesieniu do gruntów rolny ch kwoty określone na podstawie ust. 7;
2. w odniesieniu do gruntów leśnych za podstawę ustalenia cenę 1 m3 drewna, stosowaną przy wymiarz e podatku leś nego
   w danym roku.

15. (uchylony)

16. Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego marszałek województwa – w odniesieniu do gruntów rolnych, dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w odniesieniu do gruntów leśny ch, a w odniesie- niu do obszarów wchodzących w skład parków narodowych – dyrektor parku mogą umorzyć całość lub część należ ności i opłat rocznych, a w odniesieniu do gruntów leśnych również jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczes nego
    wyrębu drzewostanu w przypadku inwestycji o charakterze użyteczności publicznej z zakresu oświaty i wychowania , kultury, kultu religijnego oraz ochrony zdrowia i opieki społecznej, jeżeli inwestycja ta służy zaspokojeniu potrzeb lokalnej społeczności, oraz dotyc zącej powiększenia lub założenia cmentarza, jeżeli obszar gruntu podlegający wyłączeniu nie prze- kracza 1 ha i nie ma możliwości zrealizowania inwestycji na gruncie nieobjętym ochroną.

17. Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego marszałek województwa może umorzyć całość lub część należności i opłat rocznych w odniesieniu do gruntów rolnych w przypadku inwestycji zmierzającej do osiągnięcia celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przeznaczo- nej na cele inne niż określone w ust. 16, jeżeli obszar gruntu podlegający wyłączeniu nie przekracza 1 ha i nie ma możliwości zrealizowania inwestycji na gruncie nieobjętym ochroną.

Dziennik Ustaw – 10 – Poz. 82

Art. 12a. Obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych, a w odniesieniu do gruntów leśnych również jedno razo- wego odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 1, nie dotyczy wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej na cele budownictw a mieszkaniowego:

1. do 0,05 ha w przypadku budynku jednorodzi nnego;
2. do 0,02 ha, na każdy lokal mieszkalny, w przypadku budynku wielorodzinnego.
   Art. 12b. 1. Obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych, o którym mowa w art. 12 ust. 1, nie powstaje jeżeli:
3. wyłączenie gruntów z produkcji dotyczy części gruntu rolnego pod zabudową zagrodową, którego powierzchnia nie przekracza 30% całkowitej powierzchni gruntu rolnego pod zabudową zagrodową w danym gospodarstwie rolnym, nie więcej niż 0,05 ha;
4. właściciel gruntów wyłączanych z produkcji, o których mowa w pkt 1, zobowiąże się do dalszego prowadzenia gospodar- stwa rolnego, w skład którego wchodzi zabudowa zagrodowa, składając wniosek o wyłączenie tych gruntów z produkcji.

2. Do wyłączenia gruntów z produkcji, o którym mowa w ust. 1, nie jest wymagane przeznaczenie gruntów na cele nierolnicze.
3. Osoba, która zamierza wykonywać w zabudowie zagrodowej działalność inną niż działalność rolnicza, powiadamia starostę właściwego ze względu na miejsce położeni a tej zabudowy zagrodowej o zamiarze wykonywania tej działalności oraz jednocześnie składa do tego starosty wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w terminie 30 dni przed dniem planowa- nego podjęcia tej działalności.
4. W powiadomieniu, o którym mowa w ust. 3, wskazuje się dane ewidencyjne działki ewidencyjnej pod zabudową zagrodową.
5. Do powiadomienia, o którym mowa w ust. 3, dołącza się plan budynków i urządzeń tworzących zabudowę zagro- dową w danym gospodarstwie rolnym, ze wskazaniem:

1. budynków i urządz eń, w których będzie wykonywana działalność inna niż działalność rolnicza;
2. całkowitej powierzchni zabudowy zagrodowej;
3. powierzchni, na której będzie wykonywana działalność inna niż działalność rolnicza.

6. Jeżeli zobowiązanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie jest wykonywane, uznaje się, że grunty rolne pod zabudową zagrodową zostały wyłączone z produkcji niezgodnie z przepisami ustawy.
   Art. 13. 1. Przy wyłączaniu gruntów z produkcji w celu budowy zbiorników wodnych należność i opłaty roczne okreś la się proporcjonalnie do udziału osób w eksploatacji tych zbiorników.
7. Jeżeli w eksploatacji zbiorników wodnych, o których mowa w ust. 1, przewiduje się udział osób wykorzystujących wodę na cele produkcji rolniczej, leśnej, wytwarzania energii elektryczne j w elektrowniach wodnych o mocy zainstalowanej nie większej niż 10 MW lub ochrony przeciwpowodziowej, zawiesza się na lat 10 uiszczenie proporcjonalnej części sumy należności i opłat rocznych. Proporcjonalną część sumy należności i opłat rocznych ustala s ię stosownie do udziału tych osób, określonego w dokument acji technicznej eksploatacji zbiornika, z tym że ustalony w tej dokumentacji przepływ nie- naruszalny zalicza się do eksploatacji zbiornika dla potrzeb rolnictwa. Zawieszoną część sumy należności i opłat rocznych umarza się po upływie 10 lat.
8. W razie zmniejszenia udziału osób, o których mowa w ust. 2, w eksploatacji zbiornika w okresie 10 lat od roz poczę- cia jego eksploatacji, osoby przejm ujące część lub całość tego udziału uiszczają należności i opłaty roczne proporcjonalnie do wielkości przejętego udziału w eksploatacji zbiornika w oparciu o protokół zdawczo -odbiorczy.
   Art. 14. 1. W razie wyłączania gruntów z produkcji, w decyzji o wyłączeniu, o której mowa w art. 11 ust. 1 i 2, można, po zasięgnię ciu opinii wójta, nałożyć obowiązek zdjęcia oraz wykorzystania na cele poprawy wartości użytkowej gruntów próchnicznej warstwy gleby z gruntów rolnych klas I, II, IIIa, IIIb, III, IVa i IV oraz z torfowisk.
9. W razie niewykonania obowiązku określonego w ust. 1, osoba wyłączająca grunty z produkcji uiszcza za każdy 1 m3 wykorzystanej niewłaściwie próchnicznej warstwy gleby opłatę w wysokości obowiązującej w dniu wydania decyzji o usta- leniu wysokości opłaty, która wynosi:

1. z gleb klasy I i II oraz gleb poc hodzenia organicznego – 291,45 zł;

2. z gleb pochodzenia mineralnego, zaliczonych do klas III, IIIa i IIIb – 233,16 zł;

3. z gleb pochodzenia mineralnego, zaliczonych do klas IVa i IV – 174,87 zł.

Dziennik Ustaw – 11 – Poz. 82

Rozdział 4
Zapobieganie degradacji gruntów
Art. 15. 1. Właś ciciel gruntów stanowiących użytki rolne oraz gruntów zrekultywowanych na cele rolne jest obowią- zany do przeciwdziałania degradacji gleb, w tym szczególnie erozji i ruchom masowym ziemi.
2. Właściwy organ wymieniony w art. 5, ze względu na ochronę gleb prz ed erozją i ruchami masowymi ziemi, może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntów, o których mowa w ust. 1, zalesienie, zadrzewienie lub zakrzewienie grun- tów, lub założenie na nich trwałych użytków zielonych. Właścicielowi gruntów przysługuje zwrot kosztów zakupu niezbęd- nych nasion i sadzonek ze środków budżetu województwa, o których mowa w art. 22b ust. 1. 3. Jeżeli wykonanie nakazu, o którym mowa w ust. 2, spowoduje szkody wynikające ze zmniejszenia produkcji roślin- nej, właścicielowi gruntów przy sługuje odszkodowanie ze środków budżetu wojewód ztwa, o których mowa w art. 22b ust. 1, wypłacane przez okres 10 lat. 4. Obowiązek utrzymywania w stanie sprawności technicznej urządzeń przeciwerozyjnych oraz urządzeń melioracji szczegółowych ciąży na właśc icielu gruntów, na których znajdują się te urządzenia.
5. W razie wystąpienia z winy właściciela innych form degradacji gruntów, o których mowa w ust. 1, w tym również spowodowanej nieprzestrzeganiem przepisów o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, s zkodnikami i chwastami, wójt, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntów wykonanie w określonym terminie odpowiednich zabiegów. W razie
niewykonania decyzji wójt zleca wykonanie zastępcze tych zabiegów na koszt właściciela gruntów, wykorzystując do c zasu zwrotu kosztów wykonania zastępczego środki budżetu województwa, o których mowa w art. 22b ust. 1. Art. 16. 1. Dla gruntów położonych na obszarach ograniczonego użytkowania, istniejących wokół zakładów przemysło- wych , opracowuje się, na koszt odpowiedz ialnych zakładów, plany gospodarowania na tych gruntach.
2. Projekt planu gospodarowania na gruntach, o których mowa w ust. 1, powinien określać:

1. rodzaje występujących zanieczyszczeń i ich stężenie;
2. wpływ zanieczyszczeń lub innego szkodliwego oddział ywania na istniejący sposób zagospodarowania, z ewentualnym podziałem strefy ochronnej na części;
3. aktualne kierunki produkcji roślinnej oraz wielkość tej produkcji;
4. rośliny, które mogą być uprawiane, zalecenia dotyczące ich uprawy oraz proponowany sp osób ich gospodarczego wy- korzystania;
5. sposób przeciwdziałania zmniejszeniu wartości użytkowej gleb;
6. spodziewany poziom globalnej produkcji rolniczej lub leśnej;
7. wykaz gospodarstw rolnych prowadzących produkcję rolniczą;
8. wysokość przewidywanych odszkodowań z tytułu obniżenia poziomu produkcji lub zmiany kierunku produkcji;
9. ewentualne obowiązki związane z prowadzeniem produkcji zwierzęcej, w tym również rybackiej;
10. ewentualne nakłady niezbędne do zmiany kierunków produkcji;
11. przewidywany obszar i koszty nabycia gruntów przez zakład przemysłowy.

3. Projekt planu powinien być wyłożony w urzędzie gminy do wglądu właścicieli gruntów na okres 30 dni w celu zgło- szenia uwag i wniosków. O wyłożeniu projektu planu do wglądu urząd gminy powiadamia w łaścicieli gruntów na piś mie.
4. Rada gminy podejmuje jako zadanie własne uchwałę w przedmi ocie zatwierdzenia planu, po uzyskaniu opinii izby rolniczej, a także placówek naukowych lub innych osób upoważnionych przez ministra właściwego do spraw rozwoju ws i w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska. Koszty sporządzenia opinii pokrywa zakład przemysłowy.
5. W razie prowadzenia produkcji w sposób naruszający ustalenia planu, o których mowa w ust. 2 pkt 4 i 9, wójt, w po- rozumieniu z wojewódzkim inspektorem sanitarnym12), nakazuje właścicielowi gruntów w oznaczonym terminie zniszczenie określonych upraw, przemieszczenie zwierząt poza obszar ograniczonego użytkowania lub dokonanie ich uboju.
6. Wykonanie decyzji, o której mowa w ust. 5, następuje be z odszkodowania.

12. Obecnie państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym na podstawie ar t. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwo- wej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 338 i 1688), która weszła w życie z dniem 1 września 1985 r.

Dziennik Ustaw – 12 – Poz. 82

Art. 17. 1. Jeżeli właściciel gruntów, o których mowa w art. 16 ust. 1, poniósł szkodę przez obniżenie poziomu pro- dukcji rolniczej lub leśnej, przysługuje mu z tego tytułu odszkodowanie od zakładu przemysłowego. W przypadku ob niżenia poziomu produkcji w okresie trzech lat co najmniej o jedną trzecią dotychczasowej wartości, zakład jest obowią zany, na wniosek właściciela, wykupić całość lub część tych gruntów według cen wolnorynkowych.
2. Jeżeli w wyniku realizacji planu, o którym mowa w art. 16 ust. 1, zachodzi potrzeba zmiany kierunku produkcji rol- niczej lub leśnej, zakład przemysłowy jest obowiązany zwrócić właścicielowi gruntów poniesione z tego tytułu nakłady i koszty oraz wypłacić równowartość szkód wynikłych ze zmiany kierunków produ kcji. Art. 18. 1. Na gruntach, o których mowa w art. 16 ust. 1, starosta zapewnia prowadzenie co 3 lata okresowych badań poziomu skażenia gleb i roślin. Jeżeli okresowe badania wykażą, że uzyskiwane płody nie nadają się do spożycia lub prze- tworzenia, koszt ami badań należy obciążyć zakład przemysłowy, a skażone grunty wyłącza się z produkcji w trybie okreś - lonym w art. 11 ust. 1. Skutki tych decyzji obciążają zakład przemysłowy odpowiedzialny za skażenie.
2. Na żądanie właściciela gruntów wyłączonych z produ kcji, zakład przemysłowy, o którym mowa w ust. 1, jest obo- wiązany nabyć te grunty wraz z budynkami i urządzeniami. Przepis art. 17 stosuje się odpowiednio.
3. Jeżeli wyłączenie gruntów z produkcji następuje w wyniku ujemnego oddziaływania obiektów lub urzą dzeń należą- cych do kilku osób, odpowiedzialność tych osób jest solidarna.
4. Pierwsze badania okresowe, o których mowa w ust. 1, należy przeprowadzić do końca 1996 r. Art. 19. Przepisy art. 16–18 stosuje się odpowiednio także do gruntów zdewastowanych i zdegradowanych, położo- nych poza obszarami ograniczonego użytkowania.
Rozdział 5
Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów
Art. 20. 1. Osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji
na własny koszt.
2.13) Rekultywacji na cele rolnicze gruntów rolnych , zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w wyniku klęsk żywiołowych lub ruchów masowych ziemi, dokonuje właściwy organ wymieniony w art. 5, przy wykorzy- staniu środków budżetu województwa, o których mowa w art. 22b ust. 1, a rekultywacji gruntów leśnych i gruntów prze- znaczonych do zalesienia – przy wykorzystaniu środków pochodzących z budżetu państwa, na zasadach określonych w prze- pisach o lasach.
2a. Rekultywacji na cele inne niż wymienione w ust. 2 pozostałych gruntów zdewastowanych lub zdegradowanych przez nieustalone osoby, w wyniku klęsk żywiołowych lub ruchów masowych ziemi, dokonuje właściwy organ wymieniony w art. 5, przy wykorzystaniu środków pochodzących z budżetu państwa lub środków osób zainteresowanych prowadzeniem działalności na zrekultywowanych gruntach.
3. Rekultywację i zagospodarowanie gruntów planuje się, projektuje i realizuje na wszystkich etapach działalności prze - mysłowej.
4. Rekultywację gruntów prowadzi się w miarę jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia działalności przemysłowej oraz kończy się w terminie do 5 lat od zaprzestania tej działalności.
5. Jeżeli działalność przemysłowa powodująca obowiązek rekultywacji grunt ów prowadzona jest przez kilka osób, obowiązek ten ciąży na każdej z nich, odpowiednio do zakresu działalności powodującej potrzebę rekultywacji.
6. W przypadku zmiany osoby zobowiązanej do rekultywacji gruntów, w drodze decyzji właściwego organu wymie- nionego w art. 5, następuje przekazanie praw i obowiązków wynikających z wcześniej wydanych decyzji.
Art. 21. Na terenach przewidywanego osiadania gruntów na skutek działalności g órniczej zakład przemysłowy, na wnio - sek właściciela, rozpoczyna rekultywację pr zed wystąpieniem degradacji gruntów.
Art. 22. 1. Decyzje w sprawach rekultywacji i zagospodarowania określają:

1. stopień ograniczenia lub utraty wartości użytkowej gruntów, ustalony na podstawie opinii, o których mowa w art. 28 ust. 5;

2. osobę obowiązaną do rekultywacji gruntów;

3. kierunek i termin wykonania rekultywacji gruntów;

4. uzna nie rekultywacji gruntów za zakończoną.

5. Ze zmianą wprowadzoną przez art. 14 pkt 5 ustawy, o której mowa w odnośniku 3.

Dziennik Ustaw – 13 – Poz. 82

2. W sprawach, o których mowa w ust. 1, decyzje wydaje starosta, po zasięgnięciu opinii:

1. dyrektora właściwego terenowo okręgowe go urzędu górniczego – w odniesieniu do działalności górniczej;
2. dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora parku narodowego – w odniesieniu do gruntów o projektowanym leśnym kierunku rekultywacji;
3. wójta (burm istrza, prezydenta mia sta).

3. Osoby obowiązane do rekultywacji gruntów zawiadamiają organ, o którym mowa w ust. 2, w terminie do dnia 28 lutego
   każdego roku o powstałych w ubiegłym roku zmianach w zakresie gruntów podlegających rekultywacji.
   Art. 22a. 1. Przepisów art. 20 i art. 22 nie stosuje się do rekultywacji gruntów, które zostały zanieczyszczone substan- cjami, preparatami, organizmami lub mikroorganizmami.
4. Do rekultywacji gruntów, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio do gruntów zanieczyszczonych:

1. po dniu 30 kwietnia 2007 r. – przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich napra wie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2187 );
2. przed dnie m 30 kwietnia 2007 r. – przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
   Rozdział 5a
   Dochody związane z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych
   Art. 22b. 1. Dochodami budżetu województwa związanymi z wyłączaniem z produkcji gruntów rolnych są pobierane na podstawie ustawy:
3. należno ści;
4. opłaty roczne;
5. opłaty z tytułu niewy konania obowiązku zdjęcia i wykorzystania próchnicznej warstwy gleby;
6. opłaty oraz należności i opłaty roczne podwyższone, określone w art. 28 ust. 1–4;
7. odsetki z tytułu należności i opłat, o których mowa w pkt 1–4.

2. Zarząd województwa gromadzi doch ody, o których mowa w ust. 1, na wyodrębnionym rachunku bankowym.
3. Dochody, o których mowa w ust. 1, są niepodatkowymi należnościami budżetowymi o charakterze publiczno -prawnym
   w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.14)).
4. Marszałek województwa jest wierzycielem i organem egzekucyjnym uprawnionym do egzekucj i należności za zobowiązania z tytułu dochodów, o których mowa w ust. 1.
   Art. 22c. 1. Ze środków budżetu województwa, w zakresie ustalonym w ustawie, finansowane są ochrona, rekultywa- cja i poprawa jakości gruntów rolnych oraz wypłata odszkodowań przewidzianych ustawą, w szczególności:

1. rekultywacja na cele rolnicze gruntów, które utraciły lub zmniejszyły wartość użytkową wskutek działalności nieustalo- nych osób;

2. rolnicze zag ospodarowanie gruntów zrekultywowanych;

3. użyźnianie gleb o niskiej wartości produkcyjnej, ulepszanie rzeźby terenu i struktury przestrzennej gleb, usuwanie kamieni i odkrzaczanie;

4. przeciwdziałanie erozji gleb i ruchom masowym ziemi na gruntach rolnych, w tym zwrot kosztów zakupu nasion i sadzo- nek, utrzymanie w stanie sprawności technicznej urządzeń przeciwerozyjnych oraz odszkodowania, o których mowa w art. 15 ust. 3;

5. budowa i renowacja zbiorników wodn ych służących małej retencji;

6. budowa i modernizacja dróg dojazdowych do gruntów rolnych;

7. wdrażanie i upowszechnianie wyników prac naukowo -badawczych związanych z ochroną gruntów rolnych;

8. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2023 r. poz. 1273, 1407, 1429, 1641 , 1693 i 1872.

Dziennik Ustaw – 14 – Poz. 82

8. wykonywanie badań płodów rolnych uzyskiwanych na obszarach o graniczonego użytkowania, o których mowa w art. 16, oraz niezbędnych dokumentacji i ekspertyz z zakresu ochrony gruntów rolnych;
9. wykonywanie zastępcze obowiązków określonych w ustawie;
10. rekultywacja nieużytków i użyźnianie gleb na potrzeby nowo zakła danych rodzinnych ogrodów działkowych;
11. zakup sprzętu pomiarowego i informatyc znego oraz oprogra mowania, niezbędnego do zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw ochrony gruntów rolnych, do wysokości 5% rocznych docho dów, o których mowa w art. 22b ust. 1.

2. Dochody, o których mowa w art. 22b, powinny być w pierwszej kolejności przeznaczane na wykonywanie prac wymienionych w ust. 1 na obszarze tych gmin, w których powstają te dochody oraz istnieją warunki uzyskania wzr ostu produkcji rolniczej, rekompensującej straty poniesione w wyniku zmniejszenia obszaru gruntów rolnych.
3. Przy przydzielaniu środków uzyskanych z dochodów, o których mowa w art. 22b ust. 1, właścicielom gruntów, na ich wniosek, należy uwzględniać udzia ł własny tych właścicieli w kosztach robót oraz efektywność projektowanych przedsię - wzięć . Rozdział 6
   (uchylony)
   Rozdział 7
   Kontrola wykonania przepisów ustawy
   Art. 26. 1. Kontrolę stosowania przepisów ustawy sprawują Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnośc iowej15), Mini- ster Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa16), marszałkowie województw oraz podmioty wymienione w art. 5 oraz art. 15 ust. 5 i art. 16 ust. 5.
4. Osoby przeprowadzające kontrolę są uprawnione do:

1. wstępu na grunt i teren zak ładu przemysłowego;
2. wglądu do dokumentów oraz żądania sporządzenia ich odpisów;
3. sprawdzania tożsamości osób w związku z prowadzoną kontrolą;
4. żądania wyjaśnień i zasięgania informacji;
5. pobierania próbek gleby lub r oślin do analizy.

3. Kontrolę stoso wania przepisów ustawy w odniesieniu do gruntów użytkowanych na cele obronności lub bezpieczeństwa
   państwa można przeprowadzać po uprzednim uzgodnieniu jej zakresu z jednostką nadrzędną użytkownika tych gruntów.
   Art. 27. 1. Kontrola obejmuje wykonanie nast ępujących obowiązków:

1. zdjęcia i wykorzystania próchnicznej warstwy gleby;
2. rekultywacji gruntów zdewastowanych i zdegradowanych;
3. rolniczego zagospodarowania gruntów zrekultywowanych, jeżeli zagospodarowanie odbywa się przy wykorzystaniu środków, o których mowa w art. 22b ust. 1;
4. przeciwdziałania erozji gleb i ruchom masowym ziemi oraz innym zjawiskom powodującym trwałe pogarszanie war- tości użytkowej gruntów;
5. określonych w art. 16–19.

2. Jeżeli objętość próchnicznej warstwy gleby zdejmowanej z gruntów wyłączanych z produkcji przekracza 1000 m3, kontrolę przeprowadza się z wykorzystaniem pomiarów geodezyjnych.
3. Kontrola wykonania obowiązku rekultywacji gruntów polega na sprawdzeniu co najmniej raz w roku zgodności wykonywanych zabiegów z dokume ntacją rekultywacji tych gruntów, a zwłaszcza wymagań technicznych oraz ich termi- nowości, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązku zakończenia rekultywacji w okresie 5 lat od zaprzestania działalności
   przemysłowej.

15. Obecnie minister właściwy do spraw rozwoju wsi na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 18 i art. 23 ustawy, o której mowa w odnoś niku 5.

16. Obecnie minister właściwy do spraw środowiska na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 23 i art. 28 ustawy, o której mowa w odnoś - niku 5.

Dziennik Ustaw – 15 – Poz. 82

4. O terminie kontroli wymienionych w ust. 1–3, na obszarach górniczych, morskiego pasa nadbrzeżnego, kolejowych i lotnisk komunikacyjnych, powiadamia się odpowiednio, nie później niż 3 dni przed zamierzoną kontrolą:

1. okręgowy urząd górniczy;
2. urząd morski;
3. organ kole jowy lub zarząd lotnisk a. Art. 28. 1. W razie stwierdzenia, że grunty zostały wyłączone z produkcji niezgodnie z przepisami niniejszej ustawy, sprawcy wyłączenia ustala się opłatę w wysokości dwukrotnej należności.

2. W razie stwierdzenia, że grunty przeznaczone w miejscowym pla nie zagospodarowania przestrzennego na cele nie- rolnicze lub nieleśne zostały wyłączone z produkcji bez decyzji, o której mowa w art. 11 ust. 1 i 2, decyzję taką wydaje się z urzędu, podwyższając jednocześnie wysokość należności o 10%.
3. W razie niezakończ enia rekultywacji gruntów zdewastowanych w okresie, o którym mowa w art. 20 ust. 4, stosuje się
   opłatę roczną podwyższoną o 200% od dnia, w którym rekultywacja gruntów powinna zostać zakończona.
4. W razie niewykonania obowiązku rekultywacji gruntów zdegra dowanych ustala się, w drodze decyzji, obowiązek corocznego wpłacania na wyodrębniony rachunek bankowy zarządu województwa, o którym mowa w art. 22b ust. 2, lub na Fundusz Leśny, przez osobę powodującą ograniczenie wartości użytkowej gruntów, równowartości opłaty rocznej w takiej części, w jakiej nastąpiło ograniczenie wartości użytkowej gruntów. Do ustalenia wysokości opłaty rocznej za zdegradowa- nie gruntów stosuje się wartości wymienione:

1. w art. 12 ust. 7 w odniesieniu do gruntów rolnych klas I –IV;
2. w art. 12 ust. 11 w odniesieniu do gruntów leśnych.
   Opłaty te uiszcza się do czasu wykonania obowiązku rekultywacji.

5. Rozmiar ograniczenia wartości użytkowej gruntów ustala się na podstawie dwóch odrębnych opinii rzeczoznawców.
6. W razie ograniczenia wa rtości użytkowej gruntów w wyniku zasadzenia drzew przydrożnych, nie pobiera się opłat,
   o których mowa w ust. 4.
7. Przepisy ust. 1–5 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do gruntów leśnych, z tym że decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Pańs twowych, a w parkach narodowych dyrektor parku.
8. Opłaty, o których mowa w ust. 1–4, stosuje się niezależnie od kar przewidzianych w przepisach o ochronie środo- wiska oraz innych obowiązujących przepisach.
   Art. 29. 1. Opłaty, o których mowa w art. 28, nie mogą być wliczane do kosztów działalności osób, na które nałożono te opłaty.
9. Jeżeli opłaty, o których mowa w art. 28, dotyczą jednostek organizacyjnych, na kierowników tych jednostek
   nakłada się karę w wysokości ich wynagrodzenia za okres 3 ostatnich mi esięcy.
   Art. 29a. 1. Kto, w zabudowie zagrodowej, podejmuje działalność inną niż działalność rolnicza nie powiadamiając
   właściwego starosty zgodnie z art. 12b ust. 3, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł.
10. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, wymierza, w drodze decyzji, starosta, o którym mowa w ust. 1.
11. Środki finansowe, pochodzące z kar pieniężnych, o których mowa w ust. 1, stanowią dochód budżetu powiatu.
    Art. 30. W przypadkach niewykonywania obowiązków określonych w ustawi e stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
    Art. 31. (uchylony)
    Rozdział 8
    Przepisy przejściowe i końcowe
    Art. 32. 1. Działający na podstawie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz. U. poz. 79) Fundu sz Ochrony Gruntów Rolnych staje się Funduszem Ochrony Gruntów Rolnych17) w rozumieniu niniejszej ustawy.
12. Dochody, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 28 ust. 1–4, dotyczące gruntów leśnych są dochodami Fun - duszu Leśnego, o którym mowa w przepisa ch o lasach. Przepisy art. 31 stosuje się odpowiednio.

17. Z dniem 31 grudnia 2010 r. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych został zlikwidowany na podstawie art. 90 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. poz. 1241).

Dziennik Ustaw – 16 – Poz. 82

Art. 32a. (pominięty)
Art. 32b. (pominięty)
Art. 33. Właściwy w sprawach ochrony gruntów organ, o którym mowa w art. 5, prowadzi sprawozdawczość z zakresu:

1. obszaru gruntów wyłączanych z produkcji,
2. ustalonych należności, opłat rocznych i innych wymienionych w niniejszej ustawie dochodów budżetu województwa lub Funduszu Leśnego,
3. wielkości obszarów i położenia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych, podlegających rekultywacji i zagospo- darowaniu,
4. wyników rekultywacji i zagospodarowania gruntów,
5. istniejących zasobów i eksploatacji złóż torfów
   – według zasad określonych przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska i z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego.
   Art. 34. W stosunku do gruntów, na których znajdują się zabytki archeologiczne, wojewódzki konserwator zabytków może określić, w drodze decyzji, zakres i sposób eksploatacji takich gruntów.
   Art. 35. 1. Do spraw wszczętych przed dnie m wejścia w życie ustawy, a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się
   przepisy niniejszej ustawy.

2. Do spraw, w których wydano decyzję ostateczną o wyłączeniu z produkcji rolniczej gruntów rolnych klas I –III, a wyłączenie takie faktycznie jeszcze ni e nastąpiło, stosuje się przepisy dotychczasowe.
3. Tracą ważność niewykonane do dnia wejścia w życie ustawy decyzje ostateczne, dotyczące:

1. opłat z tytułu odłogowania gruntów rolnych;
2. wyłączenia z produkcji rolniczej gruntów klas IV –VI, na mocy który ch nie nastąpiło jeszcze faktyczne wyłączenie.

4. Stałe opłaty roczne, ustalone na podstawie dotychczasowych przepisów, ulegają z mocy prawa umorzeniu, o ile ich kwota jest równa lub niższa od 10 zł.
5. Do wznowienia postępowania w sprawach, w których na p odstawie dotychczasowych przepisów wydano decyzje ostateczne, dotyczące:

1. wyłączenia gruntów z produkcji bez zezwolenia,
2. rekultywacji i zagospodarowania gruntów, w tym niewykonania rekultywacji gruntów w wyznaczonym terminie,
   stosuje się przepisy nini ejszej ustawy.

6. Niewykonane do dnia wejścia w życie ustawy decyzje ostateczne w sprawach przeciwdziałania erozji gleb pozostają w mocy.
   Art. 36. Traci moc ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. poz. 79, z późn. zm.18)). Art. 37. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia19).

18. Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1984 r. poz. 185, z 1988 r. poz. 169, z 1990 r. poz. 198, z 1991 r. poz. 444, 446 i 494 oraz z 1994 r. poz. 96.
19. Ustawa została ogłoszona w dniu 22 lutego 1995 r.